جشن ها

شرکت در جشن های آلوده به گناه

س1.
الف) شرکت در جشن هایی که زنان و مردان در آن ها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی به طور جداگانه می کنند چه حکمی دارد؟
ب) آیا شرکت در عروسی هایی که در آن ها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی میشود، جایز است؟
ج) آیا نهی از منکر در مجالسی که در آن ها رقص انجام می شود، در صورتی که امر به معروف ونهی از منکر در شرکت کنندگان تأثیری نداشته باشد، واجب است؟

ج۱-۳) شرکت در مجلس معصیت اگر مستلزم ارتکاب حرام مانند گوش دادن به موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه باشد و یا مفسده ای بر آن مترتّب شود یا حضور در آن تأیید گناه محسوب شود، جایز نیست و امّا تکلیف امر به معروف و نهی از منکر با عدم احتمال تأثیر ساقط است.

 

س2. حضور در جشن هایی که موسیقی در آن ها نواخته می شود و افراد مبادرت به رقص می کنند، برای فیلم برداری چه حکمی دارد؟
فیلم برداری مرد از مجالس مردان و زن از مجالس زنان چه حکمی دارد؟
ظاهر کردن فیلم های جشن های عروسی توسط مرد، چه آن خانواده را بشناسد و چه آن خانواده را نشناسد، دارای چه حکمی است؟ و همچنین ظاهرکردن آن توسط زن چه حکمی دارد؟ و آیا استفاده از موسیقی در آن فیلم ها جایز است؟

ج. حضور در جشن های شادی و فیلم برداری مردان از مجالس مردان و زنان از مجالس زنان در صورتی که مستلزم گوش دادن به غنا یا موسیقی حرام و یا ارتکاب هر عمل حرام دیگری نباشد، اشکال ندارد.
ولی فیلم برداری مردان از مجالس زنان یا زنان از مجالس مردان اگر مستلزم نظر کردن به ریبه یا مفاسد دیگری باشد، جایز نیست.
و همچنین به کارگیری موسیقی لهوی که مناسب با مجالس لهو و گناه باشد در فیلم ها نیز حرام است.

حضور در مجالس عروسی

س3. حضور در مجالس عروسی چه حکمی دارد؟ آیا بر حضور در مجلس عروسی که خالی از رقص نیست، عنوان «الداخلُ فی عَملِ قومٍ فَهُو مِنهم» صدق می کند و لذا ترک آن مجلس واجب است یا این که حضور در آن مجلس بدون شرکت در رقص و مراسم دیگر، اشکال ندارد؟

ج .اگر مجلس به گونه ای نباشد که عنوان مجلس لهو و حرام و معصیت بر آن صدق کند و حضور در آن مفسده ای نداشته باشد، حضور و نشستن در آن در صورتی که عرفاً تأیید عملی که جایز نیست، محسوب نشود، اشکال ندارد.

س4.
1)شرکت در جشن هایی که زنان و مردان در آن ها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی به طور جداگانه می کنند چه حکمی دارد؟
2) آیا شرکت در عروسی هایی که در آن ها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی می شود، جایز است؟
3) آیا نهی از منکر در مجالسی که در آن ها رقص انجام می شود، در صورتی که امر به معروف ونهی از منکر در شرکت کنندگان تأثیری نداشته باشد، واجب است؟

ج .شرکت در مجلس معصیت اگر مستلزم ارتکاب حرام مانند گوش دادن به موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه باشد و یا مفسده ای بر آن مترتّب شود یا حضور در آن تأیید گناه محسوب شود، جایز نیست و امّا تکلیف امر به معروف و نهی از منکر با عدم احتمال تأثیر ساقط است.

حضور مختلط نامحرمان در مجلس جشن عروسی

س5. اگر مرد نامحرمی وارد جشن عروسی شود و در آن جا زنِ بدون حجابی حضور داشته باشد و مرد بداند که نهی از منکر در او تأثیری ندارد، آیا واجب است مجلس را ترک کند؟

ج. اگر خروج از مجلس معصیت به عنوان اعتراض مصداق نهی از منکر باشد، واجب است.

س6. اگر مرد نامحرمی وارد جشن عروسی شود و در آن جا زن بدون حجابی حضور داشته باشد و مرد بداند که نهی از منکر در او تأثیری ندارد، آیا واجب است مجلس را ترک کند؟

ج. اگر خروج از مجلس معصیت به عنوان اعتراض مصداق نهی از منکر باشد، واجب است.

برگزاری عید مسیحیان توسط مسلمانان

س7. بعضی از مسلمانان عیدهای مسیحیان را جشن می گیرند، آیا این کار اشکال ندارد؟

ج. جشن گرفتن میلاد حضرت عیسی مسیح^{(علی نبیّنا وآله وعلیه‌السلام)} اشکال ندارد.

رفت و آمد با خویشاوندان بی حجاب و اهل گناه

س8. خانواده همسر بنده به موازین حجاب پایبند نیستند، در مهمانیها خانمها لباسهای بدن نما پوشیده و دایماً روسری از سرشان می افتد، و نامحرمها با هم دست می دهند. در مراسم عروسی هم به صورت مختلط و بدون حجاب می رقصند، تکلیف من و همسرم در رفت و آمد با این اقوام و حضور در این مجالس با توجه به این که چشم ما هم به نامحرمان بدون حجاب می افتد، و دایما ً گناه صورت می گیرد چیست؟ آیا قطع رحم جایز است؟

ج. اگر حضور در آن مجلس موجب ارتکاب گناه و یا تأیید آن باشد یا نهی از منکر متوقف بر خروج از آن مجلس یا شرکت نکردن در آن باشد، باید آن مجلس را ترک کرده و یا شرکت ننمایید و صله رحم متوقف بر مراوده و رفت و آمد نیست و با احوالپرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن یا نامه هم محقق می‌شود.

مراسم جشن و رقص

س9. در بعضی از مناطق، زنان مراسمی را به اسم سفره حضرت ابوالفضل(ع) برای اجرای برنامه هایی به عنوان جشن عروسی حضرت فاطمه(سلام الله علیها) برگزار می کنند و در آن شعرهای عروسی خوانده و کف می زنند و سپس شروع به رقص می کنند، انجام این امور چه حکمی دارد؟

ج. برگزاری این جشن ها و مراسم اگر همراه با ذکر اکاذیب و مطالب باطل نبوده و موجب وهن مذهب نشود، فی نفسه اشکال ندارد و امّا رقص، حکم آن در مسأله ۱۱۶۷ گذشت.

اطعام و ولیمه ی عروسی در مسجد

س10. در بعضی از مناطق به خصوص روستاها مجلس عروسی را در مساجد برگزار می کنند؛ به این صورت که مجلس رقص و آواز در خانه بر پا می شود، ولی ناهار یا شام را در مسجد تناول می کنند. آیا این کار شرعاً جایز است یا خیر؟

ج. غذا دادن به دعوت شدگان در مسجد فی نفسه اشکال ندارد.

آرایش

مواد آرایشی و تیمم

س11. اگر از جهت تنگی وقت نماز، فرصت پاک کردن مواد آرایشی و ... برای وضو و غسل نباشد، وظیفه چیست؟

ج. اگر وقت نماز تنگ باشد، و وضو و غسل موجب می‌شود، که همه ی نماز یا قسمتی از آن در خارج وقت واقع شود، باید به جای وضو و غسل، تیمم کند.

س12. خانم هایی که برای مجلس عروسی و مانند آن آرایش می کنند؛ آیا جایز است به جای وضو، تیمم کنند؟

ج. خیر، باید موانع وضو را برطرف کنند، و وضو بگیرند، مگر آن که عمداً تأخیر بیندازد، تا وقت نماز تنگ شود، در این صورت گرچه معصیت کرده، ولی می‌تواند با تیمّم نماز بخواند.

س13. اگر عروس در صورتش آرایش داشته باشد، و نخواهد آرایش را موقع نماز پاک کند، و از طرفی با توجّه به فرهنگ امروزه عروس خانم از صبح به آرایشگاه می‌رود، و تا آخر شب نیز باید آرایش بر روی صورتش باشد، معمولاً نیز نگه داشتن وضو در این زمان طولانی بعید است؛ آیا می‌تواند تیمم کند؟
یا این که نماز را آن قدر به تأخیر بیاندازد، که دیگر فرصت وضو نداشته باشد و تیمم نماید؟

ج. در فرض مذکور نمی‌تواند تیمم کند، مگر آن که عمداً تأخیر بیندازد، تا وقت نماز تنگ شود، در این صورت گرچه معصیت کرده، ولی می‌تواند با تیمّم نماز بخواند.

فریبکاری در مراسم خواستگاری با آرایش

س14. اگر به خاطر مراسم خواستگاری مشتری از آرایشگر بخواهد او را گریم نماید، به گونه ای که مشکلات ظاهری پوستش دیده نشود، آیا این کار شرعاً اشکال دارد؟ پول دریافتی آرایشگر در مقابل این کار، چه حکمی دارد؟

ج. چنانچه به قصد تدلیس و فریب دیگران باشد، جایز نیست.

تدلیس در آرایشگری

س15. معنای تدلیس و مکر و فریب در اصناف و صنف آرایشگری چیست؟

ج. تدلیس به معنای خدعه و فریب است. البته نه هر خدعه‌ای، بلکه مقصود پوشاندن عیب یا اظهار کمال در شیء یا کسی است که آن کمال را ندارد، یا اظهار و نشان دادن وصفی که انسان به آن راغب است در حالی ‌که واقعاً آن وصف وجود ندارد. یا مخفی کردن وصفی که رغبتی به آن نیست. مثلاً زن یا مرد پیری را طوری آرایش کنند که مثل زن یا مرد ۲۵ ساله شود.

معیار تدلیس

س16. معیار تشخیص تدلیس در آرایشگری و مانند آن چیست؟

ج. معیار تشخیص تدلیس آن است که عرف آن را تدلیس بداند.

س17. آیا انجام هرگونه آرایشی در مواردی مانند خواستگاری، تدلیس است؟ یا آرایش های معمولی و متعارف، تدلیس به حساب نمی‌آید؟به طور کلی، چه نوع آرایشی، پوشاندن واقعیت به حساب می‌آید؟ و اصولاً تشخیص آن به عهده کیست؟

ج. تدلیس یعنی پنهان نمودن عیب یا چیزی را برخلاف یا بهتر از واقع نشان دادن به قصد فریب دادن دیگری است، و صِرف آرایش تدلیس محسوب نمی‌شود؛ و تشخیص این گونه امور به عهده عرف می‌باشد.

رنگ کردن مو به نیت جلب توجه دیگران

س18. رنگ کردن همه و یا قسمتی از مو به نیت جلب توجه دیگران در مجالس بانوان برای ازدواج، جایز است؟

ج. فی نفسه مانعی ندارد.

آرایش زن برای مجالس بانوان

س19. آیا خانمهای مجرّد می توانند با آرایش و با استفاده از کلاه گیس و یا پوشیدن لباسهای شیک در مجالس ویژه بانوان حاضر شوند، و قصدشان این باشد که با جلب توجه قرار دادن دیگران برای خود خواستگار پیدا کنند؟

ج. فی نفسه مانعی ندارد.

وظیفه ی آرایشگر زن، نسبت به مشتری

س20. وقتی مشتری با چهره آرایش کرده از آرایشگاه خارج می‌شود، آیا وظیفه‌ای بر عهده ی آرایشگر است که به او تذکر بدهد که حجاب خود را رعایت کند؟

ج. اگر بداند که حجاب شرعی را رعایت نمی کند در صورتی که احتمال بدهد، تاثیر دارد و شرایط دیگر امر به معروف و نهی از منکر فراهم باشد امر و نهی زبانی بر او واجب است.

آرایش کم و ملایم

س21. آیا استفاده از بعضی مواد آرایشی که رنگ آن دیده نمی‌شود(مانند رُژ لب) در حضور نامحرم جایز است؟

ج. به هر حال اگر به گونه‌ای باشد که عرفاً زینت محسوب شود، و یا باعث جلب توجه نامحرم می‌گردد، لازم است از نگاه نامحرم پوشانده شود.

س22. اگر از کرم روشن کننده ی پوست به مقدار کم، که فقط لکه های پوست را بپوشاند(نه برای زیبایی بلکه برای پوشاندن عیب) استفاده کنیم اشکال دارد؟

ج. اگر آرایش و زینت حساب شود باید از نامحرم پوشانده شود، و کم و زیادش در حکم تأثیری ندارد.

استفاده از لاک و سرمه در بیرون

س23. استفاده ی بانوان از سرمه و لاک ناخن در بیرون از منزل چه حکمی دارد؟ (اگر بانوان سرمه را نه برای زینت بلکه به خاطر فوایدی که دارد استفاده کنند ، در این صورت باز هم در مقابل نامحرم باید آن را بپوشانند)؟

ج. فی نفسه مانعی ندارد، ولی اگر عرفاً زینت محسوب شود، باید از نگاه نامحرم پوشانده شود.( و تشخیص موضوع و تشخیص این که زینت است یا نه، بر عهده شخص مکلف است).

آرایش زشت و زیبا

س24. آیا فرقی بین آرایش کردن هست، یعنی اگر کسی بسیار بد زینت کند، مثلاً مطابق رسومات خودشان به آن زینت بگویند، و حال آن که برای عدّه‌ای دیگر، نه فقط زینت نیست، بلکه برای آنها زشت هم هست. آیا این گونه زینتها نیز باید از نامحرم پوشیده شود؟

ج. زینت کردن، به زشتی و زیبایی نیست؛ و هرچه که عرفاً بدان زینت بگویند، باید از نامحرم پوشیده شود.
توضیح: در مسئله پوشش وجه و کفین، در صورت داشتن زینت باید از نامحرم پوشانده شود، فرقی بین نامحرم‌ها نیست چه فامیل نزدیک باشند و چه غریبه، در نتیجه خانمها باید در مجالس و میهمانی‌های فامیلی و غیره، وجه و کفین زینت شدة خود را از نامحرم بپوشانند و یا از زینت‌کردن آن‌ها پرهیز کنند.

برجسته کردن مو

س25. آیا گل سر بزرگ (کلیپس) که پشت سر بسته می‌شود، و از زیر روسری و چادر به صورت برجستگی دیده می‌شود، در حضور نامحرم اشکال دارد؟

ج. در صورتی که باعث جلب توجه نامحرم بشود، اجتناب کنید.

مدل دم اسبی مو

س26. اگر موها را طوری ببندیم که به صورت دم اسبی باشد، یعنی از پشت سر موها بر جسته شوند، و این برجستگی از روی چادر یا روسری در مواجهه با نامحرم دیده شود، در حالی که در عرف جا افتاده شده است، اشکال دارد ؟

ج. در صورتی که باعث جلب توجه نامحرم بشود، اجتناب کنید.

استفاده از کرِم و عطر، برای بیرون

س27. استفاده از کرم های ضد آفتاب در فصل گرما با توجه به بوی آنها چه حکمی دارد؟ و همچنین عطر زدن در این فصل برای جلوگیری از بوی عرق بدن چه حکمی دارد؟

ج. فی نفسه مانع ندارد، ولی اگر جلب توجه نامحرم می‌کند، باید اجتناب کند.

درآمد حاصل از آرایش زنان

س28. پولی که آرایشگر در قبال آرایش عروسی که خود را در جشن عروسی در معرض دید نامحرم قرار می‌دهد، اخذ می‌کند، حلال است؟

ج. بر زن آرایش کردن زنان فی‌ نفسه و اجرت گرفتن در برابر آن اشکال ندارد به شرطی که به منظور نشان دادن به نامحرم نباشد.

آرایش زن در مجالس زنانه

س29. آرایش نمودن زن برای غیر همسر در بعضی مجالس زنانه مثل عروسی یا میهمانی زنانه، چه حکمی دارد؟

ج. در صورتی که نامحرم او را نبیند، و مفسده‌ای هم نداشته باشد، اشکال ندارد.

لباس

لباس های مخصوص مجالس زنانه

س30. آیا برای زنان پوشیدن لباسهای تنگی که برجستگی های بدن آنان را نشان می دهد، و یا پوشیدن لباسهای بدن نما و نیمه عریان در عروسی ها و مانند آن جایز است؟

ج. اگر از نگاه مردان اجنبی و ترتّب مفسده در امان و محفوظ باشند، اشکال ندارد، در غیر این صورت جایز نیست.

موسیقی

حضور در مجلس غنا و موسیقی

س31. آیا حضور در مجالس و محافلی که در آن ها به نوارهای مبتذل غنا گوش داده می شود جایز است؟ در صورتی که در غنا بودن آن شک داشته باشد، با توجه به این که نمی تواند از پخش نوار جلوگیری کند، حکم چیست؟

ج. حضور در مجلس غنا و موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه در صورتی که منجر به گوش دادن یا تأیید آن شود جایز نیست؛ ولی در صورت شک در موضوع، حضور در آن مجلس و گوش دادن به آن فی نفسه اشکال ندارد.
 

زدن بر ظرف‌ و تشت و امثال آن

س32. آیا زدن بر ظرف‌ها و سایر وسایلی که جزء آلات موسیقی نیستند، در عروسی ها توسط زنان جایز است؟ اگر صدا به بیرون از مجلس برسد و مردان آن را بشنوند چه حکمی دارد؟

جواب :جواز این عمل بستگی به کیفیت نواختن دارد. اگر به شیوه متداول در عروسی های سنّتی باشد و لهو محسوب نشود و فسادی هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال ندارد.

دف زدن در عروسی

س33. دف زدن توسط زنان در عروسی ها چه حکمی دارد؟

ج. استفاده از آلات موسیقی برای نواختن موسیقی لهوی مضلّ عن سبیل الله جایز نیست.

پخش موسیقی شاد از مسجد

س34. آیا پخش موسیقی شاد از مسجد به مناسبت جشن میلاد ائمه معصومین(علیهم السلام) شرعاً اشکال دارد؟

ج. واضح است که مسجد جایگاه شرعی خاصی دارد، لذا اگر پخش موسیقی در آن منافی با حرمت مسجد باشد، حرام است، حتی اگر موسیقی غیر لهوی باشد.

عکس و فیلم

عکس های عروسی در دست نامحرمان

س35. هنگام جشن عروسی چند عکس از من گرفته شد که در آن ها حجاب کامل نداشتم، این عکس ها در حال حاضر نزد دوستان و اقوام من هستند. آیا جمع آوری آن ها بر من واجب است؟

ج .اگر وجود عکس ها نزد دیگران مفسده ای ندارد، و یا بر فرض ترتّب مفسده، شما در دادن عکس ها به دیگران نقشی نداشته اید، یا جمع کردن آن ها از دیگران برای شما مشقّت دارد، تکلیفی در این باره ندارید.

عکس گرفتن در جشن ها بدون اجازه شوهر

س36. آیا جایز است زن در جشن های عروسی بدون اجازه ی شوهرش عکس بیندازد؟ و بر فرض جواز، آیا مراعات حجاب کامل در آن واجب است؟

ج .اصل عکس گرفتن منوط به اجازه شوهر نیست ولی اگر احتمال بدهد که اجنبی عکس او را ببیند و عدم رعایت حجاب کامل منجر به مفسده ای شود، مراعات آن واجب است.

عکس گرفتن توسط مرد نامحرم

س37. اگر عروس در شب جشن عروسی روپوش روشن و نازکی برسرش بیندازد، آیا جایز است مرد اجنبی از او عکس بگیرد؟

ج. اگر مستلزم نگاه حرام به زن اجنبی باشد جایز نیست وگرنه اشکال ندارد.

عکس گرفتن توسط مرد محرم و ظاهر کردن آن توسط نامحرم

س38. گرفتن عکس زن غیر محجّبه در بین محارمش چه حکمی دارد؟ اگر احتمال داده شود که مرد اجنبی آن عکس ها را هنگام ظاهر کردن ببیند، حکم آن چیست؟

ج. اگر عکاسی که به او نگاه می کند و عکس وی را می گیرد، از محارم او باشد، عکس گرفتن از او اشکال ندارد و ظاهر کردن آن هم نزد عکاسی که او را نمی شناسد اشکال ندارد.

کف زدن (دست زدن)

دست زدن زنان در مجالس شادی

س39. آیا دست زدن برای زنان در مجالس شادی زنانه مانند ولادت ها و عروسی ها جایز است؟ و بر فرض جواز، اگر صدای آن به بیرون از مجلس برود به طوری که به گوش مردان بیگانه برسد، چه حکمی دارد؟

ج. دست زدن به نحو متعارف اگر مفسده ای بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد حتّی اگر اجنبی صدای آن را بشنود.

دست زدن در مولودی ها و أعیاد أهل البیت^{(علیهم السلام)}

س40. دست زدن همراه با شادی و خواندن و ذکر صلوات بر پیامبر اکرم و آل او^{(صلوات الله علیهم اجمعین)} در جشن هایی که به مناسبت ایام ولادت ائمه معصومین(علیهم السلام) و اعیاد وحدت و مبعث برگزار می شود چه حکمی دارد؟ اگر این جشن ها در مکان های عبادت مانند مسجد و نمازخانه های ادارات و مؤسسات دولتی و یا حسینیه ها برگزار شوند، حکم آن ها چیست؟

ج .به طور کلی کف زدن فی نفسه به نحو متعارف در جشن های أعیاد یا برای تشویق و تأیید و مانند آن اشکال ندارد؛ ولی بهتر است فضای مجالس دینی به خصوص مراسمی که در مساجد و حسینیه ها و نمازخانه ها برگزار می شود، به ذکر صلوات و تکبیر معطّر گردد، تا انسان به ثواب آن ها برسد.

رقص

رقص در برابر محارم

س41. رقص مردان در برابر زنانی که از محارم آنان هستند و همچنین رقص زنان در برابر مردانی که از محارم آنان هستند، اعم از این‌که سببی باشند یا نسبی، چه حکمی دارد؟

ج. در رقص حرام فرقی بین مرد یا زن نیست و همچنین فرقی نمی کند که در برابر محرم باشد یا در برابر نامحرم.

رقص محلی

س42. آیا رقص محلی در عروسی ها جایز است؟ رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان، چه حکمی دارد؟ شرکت در این مجالس چه حکمی دارد؟

ج. رقص مرد بنا بر احتیاط واجب حرام است, و رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند مثل این که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است؛ و احتیاط واجب در ترک آن است؛ در غیر این صورت هم اگر به گونه ای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسده ای بر آن مترتب شود، و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد، یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است. و در حکم فوق تفاوتی بین مجلس عروسی و غیر آن نیست.
شرکت در مجالس رقص هم اگر به عنوان تأیید کار حرام دیگران محسوب شود، و یا مستلزم کار حرامی باشد جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.

رقص زن برای زنان

س43. رقص در مجالس زنانه بدون آهنگ موسیقی حرام است یا حلال؟ و در صورتی که حرام باشد، آیا ترک مجلس بر شرکت کنندگان واجب است؟

ج. رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند مثل این که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است؛ و احتیاط واجب در ترک آن است؛ در غیر این صورت هم اگر به گونه ای باشد که شهوت را تحریک کند و یا مستلزم کار حرام و یا ترتّب مفسده ای باشد، حرام است و تَرک آن مجلس به عنوان اعتراض بر کار حرام، چنانچه مصداق نهی از منکر محسوب شود، واجب است.

مشاهده رقص دختران خردسال

س44. مشاهده رقص دختران خردسال از تلویزیون و غیر آن چه حکمی دارد؟

ج. نگاه کردن به آن اگر موجب تحریک شهوت شود و یا باعث تأییدِ فرد گناه کار و تجرّی او و یا ترتّب فساد گردد، جایز نیست.

احتمالِ وجود رقص در عروسی و رفتن به آنجا

س45. اگر رفتن به عروسی به خاطر احترام به عادت های اجتماعی باشد، آیا به علت احتمالِ وجود رقص، اشکال شرعی دارد؟

ج. اصل شرکت در عروسی هایی که احتمال رقص در آن ها وجود دارد، تا زمانی که به عنوان تأییدِ مرتکب کار حرام محسوب نشود، و موجب ابتلا به حرام هم نشود، اشکال ندارد.

رقص زن و شوهر برای یکدیگر

س46. آیا رقص زن برای شوهرش یا مرد برای همسرش حرام است؟

ج. اگر رقص زن برای شوهرش یا برعکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.

رقصیدن والدین در جشن عروسی فرزندانشان

س47. آیا رقصیدن در جشن عروسی فرزندان جایز است، هر چند توسط پدران یا مادران در مجالس عروسی فرزندانشان باشد؟

ج. اگر از نوع رقص حرام باشد، حرام است؛ هر چند توسط پدران و مادران در مجالس عروسی فرزندانشان باشد.

رقص زن در برابر نامحرم

س48. زن شوهرداری در عروسی ها بدون اطلاع شوهرش در برابر بیگانگان می رقصد، و این عمل را چندین بار تکرار کرده، و امر به معروف و نهی از منکر شوهرش در او اثر نمی کند، تکلیف چیست؟

ج. رقص زن در برابر بیگانگان مطلقاً حرام است؛ و خارج شدن از منزل بدون اجازه شوهر هم فی نفسه حرام است؛ و موجب نشوز و محرومیت از استحقاق نفقه نیز می گردد.

رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی

س49. رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی که آلات موسیقی در آن ها به کار می رود چه حکمی دارد؟ و تکلیف ما دربرابر آن چیست؟

ج .رقص زنان در برابر بیگانگان و همچنین هر رقصی که موجب مفسده و برانگیخته شدن شهوت گردد، حرام است و به کارگیری آلات موسیقی و گوش دادن به آن ها هم اگر به صورت لهوی باشد، حرام است؛ و وظیفه ی مکلّفین در این موارد، نهی از منکر است.

رقص کودک ممیّز در مجالس

س50. رقص کودک ممیّز در مجالس زنان یا مردان، اعم از این که پسر باشد یا دختر، چه حکمی دارد؟

ج. کودک غیربالغ چه پسر و چه دختر تکلیفی ندارد ولی سزاوار نیست افراد بالغ او را تشویق به رقص کنند.

مراکز آموزش رقص

س51. ایجاد مراکزی برای آموزش رقص چه حکمی دارد؟

ج. ایجاد مراکز تعلیم و ترویج رقص با اهداف نظام اسلامی منافات دارد.

مبارزه ی نمایشی با عصا در عروسی ها همراه موسیقی

س52. آیا مبارزه ی نمایشی با عصا در عروسی ها جایز است؟ اگر همراه آن آلات موسیقی به کار روند، چه حکمی دارد؟

ج. اگر به صورت بازی ورزشی تفریحی باشد، و در آن خوف خطر بر جان انسان نباشد، فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی به کارگیری آلات موسیقی به نحو لهویِ مضلّ عن سبیل الله، به هیچ وجه جایز نیست.

دبکه

س53 . «دبکه» چه حکمی دارد؟ (نوعی رقص محلی است که در آن افراد، دست ها را به هم انداخته و به گونه ای هماهنگ پاهای خود را همراه با پرش و حرکات بدنی به زمین می کوبند، که صدای شدید و منظمی ایجاد می کند).

ج. اگر عرفاً رقص محسوب شود، حکم رقص را دارد.

مصادیق زینت برای زنان

س54. آیا هر نوع انگشتری (طلا، عقیق، بدلیجات و...)، ساعت و عینک طبّی زیبا برای زنان زینت محسوب می شود، که باید از نامحرم بپوشانند؟

ج. تشخیص این گونه امور به عهده عرف می‌باشد و اگر عرفاً زینت محسوب شود، برای زنان لازم است از نگاه نامحرم بپوشانند.

مشروبات

حضور در مجالس جشن به همراه مشروبات الکلی

س55. گاهی مجالس جشن دسته جمعی از طرف اساتید یا دانشگاه کشورهای بیگانه برگزار می شود و از قبل معلوم است که مشروبات الکلی در آن مجالس وجود دارد، تکلیف شرعی دانشجویان که قصد شرکت در آن جشن را دارند چیست؟

ج. حضور در مجالسی که در آن ها شراب نوشیده می شود برای هیچ کس جایز نیست، در این محافل شرکت نکنید تا بفهمند که شما به علت مسلمان بودن در مجلس شرب خمر شرکت ننموده و مشروب نمی خورید.

س56. در جلسات و انجمن هایی که در بعضی از کشورهای غیر اسلامی تشکیل می شود، طبق عادت برای پذیرایی حاضران از مشروبات الکلی استفاده می شود، آیا شرکت در این جلسات و انجمن ها جایز است؟

ج. حضور در مجلسی که در آن شراب خورده می شود جایز نیست و در صورت اضطرار واجب است به مقدار ضرورت اکتفا شود.

مسائل متفرقه

ازدواج و عروسی در أیام عزاء

س57. آیا در ایام فاطمیه می توان مراسم ازدواج و عروسی گرفت؟

ج. اگر به گونه ای باشد که هتک حرمت اهل بیت ^{(علیهم السلام)} محسوب شود، جایز نیست.

عطر زدن بانوان در بیرون از منزل

س58. عطر زدن بانوان در بیرون از منزل (کوچه و خیابان) چه حکمی دارد؟

ج. اگر باعث جلب توجه نامحرم نگردد، مانعی ندارد.

استشمام بوی عطر نامحرم

س59. استشمام بوی عطر نامحرم یا بوی طبیعی بدن یا بوی لباس های نامحرم (اعمّ از این که استشمام کننده زن باشد یا مرد)، چه حکمی دارد؟

ج. اگر موجب خوف ارتکاب گناه یا مستلزم مفسده شود، جایز نیست.

پوشاندن صورت

س60. اگر گردی صورت زن زیبا باشد، باید آن را هم از نامحرم بپوشاند؟

ج. فی نفسه لازم نیست.

خمس طلای زینتی

س61. زنی مقداری طلا دارد، و بیشتر وقت‌ها از آنها استفاده نمی‌کند، ولی گاهی آن‌ها را به محارم خود می‌دهد تا در جشن عروسی یا مهمانی استفاده کنند، آیا سر سال، خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد؟

ج. اگر طلای موجود را با درآمد کسبش خریده است و بیشتر از مقدار متعارف و شأن عرفی او باشد، باید خمس آن را بدهد و طریق مذکور برای فرار از خمس کافی نیست.