س. اصل جواز امامت برای اقامه نماز جمعه متوقف بر این اجازه نیست ولی ترتّب احکام نصب وی برای امامت جمعه متوقف بر این است که منصوب از طرف ولیّ امر مسلمین باشد. منظور از «ترتّب احکام نصب» چیست؟
ج. از جمله موارد ترتب احکام نصب: الف) انجام نماز عید فطر و قربان به جماعت، به نیت استحباب توسط ائمه جمعه منصوب و به نیت رجاء توسط دیگران. ب) اگر کسی نذری مربوط به امام جمعه منصوب داشته باشد، فقط برای او باید انجام دهد.
اجازه حاکم شرع در ردّ مظالم
س. در ردّ مظالم از چه کسی باید اذن گرفت؟
ج. بنا بر احتیاط از حاکم شرع اجازه بگیرند.
احکام طهارت و نجاست
وجود خون بعد از نماز در لباس نمازگزار
س. اگر عابری از کنار ذبح حیوان عبور کند و احتمال پاشیدن خون بدهد اما برسی نکند بعد از نماز متوجه شود خون بیشتر معفو در لباس است نماز خوانده شده صحیح است؟
ج. نماز صحیح است اگر چه احتیاط مستحب در صورت باقی بودن وقت، اعاده است.
مس آیات قرآن با اعضای باطن بدن
س. آیا حرمت مسَ آیات قرآنی شامل مثل زبان که عضو ظاهری بدن نیست هم می‌شود؟
ج. شامل اعضای باطنی هم می‌شود.
غسل مستحبی برای حائض
س. آیا زن حائض می‌تواند غسل مستحبی مانند غسل جمعه انجام دهد؟
ج. مانع ندارد، بلکه مستحب می باشد.
عدم توانایی مسح پاها
س. کسی که قدرت بر مسح دو پا ندارد و خجالت می‌کشد برای مسح، از دیگران کمک بگیرد، آیا مسح از او ساقط است؟ و یا تیمم بدل از وضو هم لازم است؟
ج. اگر خجالت به حدّ حرج و مشقّت شدید نرسد، عذر محسوب نمی شود و باید برای مسح نایب بگیرد. و در غیر این صورت مسح پاها ساقط است و انجام تیمم نیز موافق احتیاط است.
انتقال لوله فاضلاب از مسجد
س. آیا می شود لوله فاضلاب را از وسط مسجد رد نمود؟
ج. اگر موجب هتک و یا تنجیس مسجد باشد و یا تصرف محسوب شود، جایز نیست.
استفاده از سیگار مسکر
س. کاغذ و توتون برخی سیگارها را توی شراب می‌خوابانند و بعد از خشک شدن از آن استفاده می‌کنند، حکم استفاده از این سیگارها چیست؟
ج. اگر سیگار مذکور مسکر باشد و لو به مقدار زیاد آن، استفاده از آن مطلقاً حرام است.
درمان با تزریق الکل
س. آیا می‌توان برای درمان مسمومیت، از الکل (اتانول) یا همان مشروبات الکلی به صورت تزریقی مصرف نمود؟
ج. بنابر احتیاط واجب استفاده از مسکرات به صورت تزریقی، فقط در صورتی که درمان منحصر در آن باشد، به مقدار ضرورت جایز است.
تطهیر باطن زمین مسجد
س. الف) قسمتی از زمین مسجد که کف زمین آن از خشت و گل هست نجس شده است با آب قلیل آن قسمت را شسته‌اند اما غساله آن به جای اینکه جمع آوری شود در زمین فرور رفته است.آیا نیازی به تطهیر زیر زمین که غساله آب قلیل در آن نفوذ کرده است می باشد؟ ب) در صورت مثبت بودن پاسخ راه حل تطهیر آن قسمت زمین مسجد چیست؟
ج. الف) در فرض سؤال لازم است باطن مسجد تطهیر شود. ب) اگر ممکن است با آب کر تطهیر شود و الا محل نجس را با مصالح پاک و مباح تعویض کنند.
مقدم کردن مسح پای چپ
س. مقدم کردن مسح پای چپ بر مسح پای راست چه حکمی دارد؟
ج. جایز نیست.
غسل زیارت امام حسین(ع)
س. آیا برای ورود به حرم سیدالشهداء(علیه السلام) باید غسل کرد یا با گرد وغبار راه وارد حرم شد؟
ج. برای سفر زیارتی امام حسین «علیه السلام» غسل مستحب است و برای ورود به حرم رجائاً انجام شود.
احکام بانوان
زود سپری شدن عده با مصرف قرص
س. خانمی مطلقه برای زود سپری شدن عدّه، اقدام به خوردن قرص هایی می نماید که موجب می شود خانم زودتر از موعد، عادت ماهیانه شود؛ در این حال عادت دوم ایشان در روز نهم شروع شده است. با توجه به اینکه فاصله حیض دوم 10 روز نبوده است، آیا این امر صحیح است؟
ج. خوردن قرص های مذکور فی نفسه اشکال ندارد، ولی در فرض مذکور که خون دوم شرایط حیض را نداشته، کفایت از اتمام عده نمی کند.
نگاه به عکس دختر بچه
س. حکم نظر به عکس دختر بچه‌ای که سرش لخت است و الآن سنش بالاست برای مرد نامحرمی که او را می‌شناسد چیست؟ آیا اگر به قصد لذت باشد و یا مفسده داشته و یا هتک باشد، حرام است؟ و یا مطلقاً حرام است ؟
ج. حرمت مطلق ثابت نیست.
احکام اموات
حکم اموال مشترک زوجین بعد از فوت شوهر
س. زن و شوهری کارمند بوده و پول‌های خود را به صورت مشترک صرف در امور زندگی می‌کرده‌اند و یکی (مرد) فوت کرده است، حال حکم این اموال چیست؟ آیا همه اموال، ترکه حساب شده و یک چهارم را زن می‌برد و بقیه اموال (سه چهارم دیگری) مال سایر بستگان است یا اینکه نه. اینجا باید چطوری محاسبه کنیم؟
ج. زن اگر پول خود را هبه کرده جز ترکه محسوب می شود و اگر برای خودش خریده است مال خودش می باشد و در این صورت مواردی را که یقیناً زن با مال خود برای خود خریده است (یعنی علم داشته باشیم مثلاً این فرش با مال خودش برای خود خریده است) این مورد متعلق به زن است و بقیه ورثه در آن مورد حقی ندارند. و مواردی هم که با مال مشترک خریده‌اند، به نسبت پول هر کدام محاسبه می‌شود و اگر نسبت مشکوک است و مشخص نیست، باید ورثه میت و این خانم مصالحه نمایند.
نبود مماثل و محرم در انجام غسل میت
س. در غسل میت اگر مماثل نبود مثلاً زن فوت کرده و زن دیگری پیدا نمی‌شود و مرد محرمی هم وجود نداشته باشد و شوهر هم نیست اما مرد نامحرم موجود است، تکلیف چیست؟ آیا از روی لباس نامحرم می‌تواند غسل بدهد؟ آیا غسل ساقط می‌شود یا وظیفه تبدیل به تیمم می‌شود؟
ج. غسل ساقط می شود.
غسل و کفن میت شیعه به شیوه اهل سنت
س. اگر میت شیعه را بر اساس فقه اهل سنت غسل و کفن کنند کفایت می‌کند؟
ج. اگر تمامی شرایط شرعی فقه شیعه مراعات شود و تقّیه در میان نباشد، فی نفسه مانع ندارد.
دفن دوقلوهای به هم چسبیده
س. دو قلوهایی که برعکس به هم چسپیده‌اند را بعد از فوت چگونه دفن کنند؟
ج. حکم به تخییر می‌شود.
خارج کردن پلاتین از بدن میت
س. اگر در بدن میتی (پلاتین) وجود داشته باشد، آیا جایز است که با شکافتن بدن او آن را خارج سازند؟ (به سبب توریث)
ج. اگر هتک میت باشد، جایز نیست.
غسل میت با وجود ناخن مصنوعی
س. در صورتی که میت از ناخن مصنوعی استفاده کرده باشد و امکان کندن آن مقدور نیست تکلیف غسل چیست؟
ج. اگر قابل برداشتن نیست غسل داده شود و بعد از غسل احتیاطاً تیمم هم داده شود.
احکام نماز
عدم کفایت نماز غفیله از نافله
س. آیا می‌توانیم نماز غفیله را به نیت یکی از نمازهای نافله‌ی مغرب بخوانیم که هم نافله‌ی مغرب حساب شود و هم غفیله؟
ج. نماز غفیله، کفایت از نافله مغرب نمی‌کند.
وجود حائل در نماز جماعت
س. آیا حائل با نبودن یک نفر در بین صف نماز جماعت صدق می‌کند بطوری که ارتباط این طرف با آن طرف صف قطع شود؟
ج. اگر از جلو به امام متصل نباشد، و به واسطه کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده نیز به امام متصل نباشد، چنانچه بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله نباشد، نمازش صحیح است.
سجده بر سنگ عقیق
س. آیا سجده بر سنگ عقیق صحیح است. و در صورتی که نگین انگشتر باشد سجده بر آن چه حکمی دارد؟
ج. طبق نظر مقام معظم رهبری (دام ظله) سجده بر عقیق اشکال ندارد، همچنین اگر انگشتر هم باشد با رعایت سایر شرایط سجده بر آن صحیح است.
فراموش کردن رکوع
س. اگر بعد از رسیدن پیشانی به سجده و یا بین دو سجده، فرد یادش بیاید که رکوع نکرده است وظیفه اش چیست؟
ج. اگر پیش از آن‌که وارد سجده دوّم شود یادش بیاید که رکوع نکرده است، باید برخیزد و بایستد و رکوع کند و پس از آن دو سجده را به‌جا آورد و نماز را تمام کند و بعد از نماز احتیاطاً دو سجده سهو برای سجده زیادی بگزارد.
حدود قرارگرفتن کف دست در حال سجده
س. کف دست در سجده آیا شامل انگشتان دست هم می‌شود یا نه؟ و آیا لازم است انگشتان هم بر زمین قرار گیرند؟
ج. شامل انگشتان دست هم می‌شود و بنابر احتیاط استیعاب عرفی در قرار گرفتن کف دست مراعات گردد.
شک بین رکعت اول و دوم
س. آیا کسی که در هنگام قرائت حمد و سوره شک بین یک رکعت و دو رکعت می‌کند می‌تواند قرائت را تمام کند و بعد فکر کند و اگر چنین کرد آیا نمازش باطل است؟
ج. از حین عروض شک باید تروّی* کند و اگر بدون تروی به انتظار این که بعداً تروّی می کند تا ببیند وظیفه چیست به عمل ادامه دهد، چنانچه نشانه‌هایی که به واسطه آنها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شکّ پیدا شود از بین نمی رود، عمل او در صورتی که موافق با وظیفه اش انجام گرفته باشد اشکال ندارد.
*. تفکّر در موارد مشکوک نماز (رکعات یا أفعال آن)، برای رفع شک.
کیفیت نماز نافله در شرائط مختلف
س. آیا در نماز نافله در حال سواره و راه رفتن و نیز در حال استقرار و اختیار می‌توان رکوع و سجود را با ایماء و اشاره انجام داد و رو به قبله بودن را مراعات ننمود؟
ج. در حال سواره و راه‌رفتن لازم نیست قبله رعایت شود و رکوع و سجود با اشاره کافی می‌باشد. و اما در حال استقرار در مکانی باید هم قبله را مراعات کند و هم رکوع و سجود را به نحو صحیح انجام دهد ولی مانع ندارد نافله را در حال اختیار هم نشسته بخواند.
اتصال صفوف جماعت با وجود مأمومین مسافر
س. آیا از نظر مقام معظم رهبری«دام ظله» در نماز جماعتی که عدّه‌ای از مأمومین مسافر هستند و در وسط نماز جماعت سلام می‌دهند و بلافاصله اقتدا می‌کنند، اتصال نمازهای دیگران بهم می‌خورد یا نه؟
ج. اگر بلافاصله اقتدا کنند، جماعت باقی می‌ماند.
نماز در سفر غیر شغلی
س. کسی که تصمیم دارد به مسافرت برود، ابتداء به محل کارش که در شش کیلومتری واقع است می‌رود و می‌خواهد نماز ظهر و عصر را در محل کارش بخواند و بعد به سفرش ادامه دهد؛ آیا نمازش شکسته است یا نه؟
ج. اگر از ابتدای حرگت قصد مسافرت شرعی برای سفر غیر شغلی داشته است نماز در فرض سؤال شکسته است.
اتصال به جماعت به واسط بانوان
س. در نماز جماعت مانند حرم مطهر رضوی و یا نماز جمعه گاهی اتفاق می‌افتد که اتصال آقایان به جماعت توسط بانوان انجام می‌گیرد، آیا اشکال دارد؟
ج. اشکال ندارد.
نحوه نشستن هنگام اقتدا در تشهد آخر
س. در صورتی که نماز امام جماعت تمام شده برای درک ثواب نماز هنگام تشهد اقتدا کند و بنشیند و تشهد بخواند. سؤال این است که منظور از نشستن، تجافی است یا نشستن معمولی؟
ج. نشستن معمولی مراد است.
قضای نماز در مدت بیهوشی
س. اگر دکتر مریض را به دستور خود مریض بیهوش کند، آیا مریض نمازهای قضا شده را باید اعاده کند؟
ج. اگر بیهوشی مستند به خودش باشد یعنی خود او خواسته باشد که برای عمل بیهوش شود، قضای نمازهایش بنا بر احتیاط واجب است.
معیار جهر و اخفات در نماز
س. با توجه به اینکه ملاک جهر(بلند خواندن)، آشکار کردن جوهر صدا و ملاک اخفات (آهسته خواندن) آشکار نکردن آن است؛ منظور از آشکار نکردن آن چیست؟
ج. ملاک آن است که جوهر صدا آشکار نشود، نه این که اصلاً شنیده نشود.
کیفیت نماز مسافر، بعد از رسیدن به وطن
س. اگر مسافر از سفر بعد از نصف شب به وطن برگردد و نماز مغرب و عشاء نخوانده باشد، آیا باید نماز عشاء را به صورت تمام بخواند و یا شکسته و به چه نیت؟
ج. بنا بر احتیاط نماز مغرب به نیت ما فی‌الذمه خوانده می شود و اما نماز عشاء به صورت جمع میان قصر(شکسته) به نیت قضا و تمام به نیت ادا خوانده می شود.
کیفیت اصلاح قرائت در حال نماز
س. اگر ذکری اشتباه تلفظ شود و برای اصلاح فقط از حرفی که اشتباه بیان شده شروع شود صحیح است یا باید کل عبارت را از ابتدا تکرار کند؟ مثلاً در «بحول الله وقوته اقوم واقعد»، برای اصلاح تلفظ صحیح «ع» فقط، «عد» را تکرار کند؛ کسی که اینگونه نماز خوانده نمازش صحیح است؟
ج. در اذکار واجب نماز برای اصلاح کلمه ای که اشتباه تلفظ شده است، آن کلمه را تکرار کند و اگر کلمه «ال» مثل «المستقیم» دارد بنا بر احتیاط آن کلمه را با «ال» تکرار کند، همچنین اگر آن کلمه مضاف الیه بود مثل «المغضوب» احتیاطاً مضاف را هم تکرار کند؛ اما در قنوت و اذکار مستحب در صورتی که معنا تغییر نکرده باشد و غلط نیز از جهت ماده و اعراب، فاحش نباشد، تکرار لازم نیست. و در هر صورت چنانچه نمازهای قبلی را با اعتقاد به صحّت ، به‌صورت غلط خوانده باشد، قضای آنها واجب نیست.
امامت نماز جمعه در سفر
س. آیا شرط امام جمعه بودن، مسافر نبودن است؟
ج. کسی که نمازش قصر است نمی تواند امامت جمعه کند.
علم به عدم توقف اتوبوس در وقت نماز
س. با علم به عدم توقف اتوبوس در وقت نماز، سوار شدن جایز است؟
ج. اگر پیش از دخول وقت، سوار اتوبوس شده و موجب استخفاف و سبک شمردن نماز نمی شود، مانعی ندارد.
وجود کودکان در صف نماز جماعت
س. در صف جماعت اگر اطراف مأموم بچه ممیز و غیر ممیز نمازگزار باشد، حکم نماز شخص مکلف چیست؟
ج. در فرض سؤال اگر بچه ممیز فاصله شود و ندانند نماز او باطل است، نماز جماعت اشکال ندارد، همچنین اگر یک یا چند بچه غیر ممیز یا بچه ممیزی که نمازش باطل است فاصله شود ولی از جلو و یا طرف دیگر اتصال باشد و یا اینکه فاصله بین دو مأموم بیش از یک قدم نباشد، نماز جماعت اشکال ندارد.
خارج بودن فرودگاه از حد ترخص
س. فرودگاه بیرجند خارج از حدّ ترخص شرعی شهر بیرجند واقع شده است(حدود ۵ کیلومتر با شهرفاصله دارد). سؤال اینجاست که برای مسافرانی که قصد ادامه مسیر به شهر های دیگر را از فرودگاه دارند در حالت های زیر چه حکمی وجود دارد: الف) برای مسافرانی که مسیر پروازی آنان مجدداً از روی شهر بیرجند عبور می‌کند. (با ارتفاع تقریبی کمتر از ۱۰۰۰ متر) ب) برای مسافرانی که با توجه به تغییر باند پروازی مشخص نیست که آیا مسیر پروازی آنان از روی شهر بیرجند می‌گذرد و یا خیر (ممکن است از روی شهر عبور مجدد نداشته باشند).
ج. در هر دو صورت نماز در فرودگاه قصر است.
احکام روزه
نیت روزه استیجاری قبل از ظهر
س. کسی که تا ظهر مبطل روزه انجام نداده و نیت روزه هم از قبل نداشته می‌تواند قبل از ظهر نیت روزه استیجاری کند؟
ج. باید مورد اجاره طبق قرارداد اجاره و نیز آنچه متعارف بین مؤمنان است، انجام گیرد. در غیر این صورت باید به اجیر کننده مراجعه شود.
استمرار عذر تا ماه رمضان سال بعد
س. الف) اگر شخصی می‌داند که تا سال آینده عذرش باقی است و نمی‌تواند روزه بگیرد؛ آیا این شخص می تواند کفاره روزه را قبل از رسیدن ماه رمضان آینده پرداخت نماید یا خیر؟ ب) اگر این شخص قبل از ماه رمضان سال آینده بمیرد آیا ورثه او باید کفاره روزه‌هایش را پرداخت کنند یا خیر؟
ج. الف) تا رمضان آینده باید صبر کنند. ب) ورثه وظیفه‌ای ندارند.
احکام اعتکاف
اعتکاف به نیت رجاء
س. آیا اعتکافی که رجائا انجام می‌شود، احکام شرعی اعتکاف بر آن بار می‌شود؟ مثلا حرمت بیع در آن جاریست؟
ج. برای انجام اعتکاف رجائی، رعایت همه شرایط و احکام لازم است.
وضو خارج از مسجد در حال اعتکاف
س. اگر داخل مسجد امکان وضو گرفتن باشد (مثل مسجد امام حسن عسگری قم علیه السلام) ولی معتکف به خاطر ندانستن مسأله، بعد از قضای حاجت در بیرون مسجد وضو نیز میگرفته است، اعتکاف او چه حکمی دارد؟
ج. اگر وضو گرفتن در آنجا رجحان داشته باشد، اشکال ندارد.
ادامه دادن اعتکاف در مسجد دوم
س. حکم ادامه دادن اعتکاف در مسجد دوم در صورتی که مسجدها به هم متصل بوده و یا به جهت مجوزشرعی از مسجد خارج شده و فاصله تا مسجد دوم به همان مقدار و یا کمتر باشد و ادامه اعتکاف در مسجد اول به جهت خوف خرابی مسجد ممکن نباشد چیست؟
ج. صحیح نیست.
احکام خمس و زکات
استفاده فرزند از زکات مال پدر
س. آیا از نظر مقام معظم رهبری«دام ظله» فرزند طلبه‌ای که واجب‌النفقه پدر است تنها برای تهیه کتاب های مربوطه می‌تواند از زکات مال پدر استفاده کند یا شامل موارد دیگر هم می‌شود؟
ج. نمی‌توان چیزی از زکات را بابت مخارج زندگی به آنها داد ولی برای مایحتاجی که تأمین آن بر پدر واجب نیست اشکال ندارد و اختصاص به کتاب ندارد.
خمس سرمایه در شرائط خاص
س. این که در اجوبه سؤال 952 با شرایطی گفته شده سرمایه خمس ندارد، حال اگر بعداً وضع این شخص از نظر مالی خوب شد، آیا در اینجا هم خمس ندارد؟
ج. در فرض سؤال که سرمایه مؤونه شده، با خروج از مؤونه، متعلق خمس نیست.
خمس پول ثبت نام حج
س. پول ثبت نام برای حج که با کسر مقداری از آن قابل استرداد است، خمس دارد؟
ج. اگر پس از سال خمسی است، با توجه به قوانین بانکی و قرارداد فیمابین مطلقاً خمس دارد.
خمس زمین اضافی
س. زمینی را برای احداث خانه مورد نیازم از درآمد بین سال خریدم، سپس ارثیه‌ای به من رسید و با آن خانه خریدم و نیازم به احداث خانه برطرف شد، آیا زمین خمس دارد؟
ج. در فرض سؤال احتیاط در مصالحه با ولی امر خمس و یا وکیل مجاز از طرف ایشان است.
پرداخت خمس به قیمت سر سال خمسی
س. آیا مطلب زیر درست است؟ در مورد مواد غذایی مانند نخود و لوبیا و وسایل مانند کفش و لباس اضافه و کلا همه چیز که جزء موونه نبوده و یا اضافه می‌آید پرداخت خمس قیمت خرید یعنی خمس پولی که ما بابت خرید آنها پراخت کردیم کافی است. اما اگر هدف از خرید آنها تجارت و سود بردن بوده ما باید خمس قیمت بازار یعنی فروش انها در سر سال خمسی را بپردازیم چه قیمت کمتر شده باشد و چه بیشتر.
ج. تفاوتی نیست و به قیمت سر سال خمسی باید بپردازد.
