RAMAZAN BAYRAMI NAMAZI

GAYBET ZAMANINDA BAYRAM NAMAZI

249. Sizce Kurban, Ramazan ve Cuma namazları hangi farz türündendir?

Cevap: Günümüzde Kurban ve Ramazan bayramlarının namazları farz değil, müstehaptır. Ancak, Cuma namazı farz-ı tahyirîdir.

251. Geçmişte cemaat imamlarının her biri Ramazan bayramının namazını kendi camilerinde kıldırıyordu; şimdi de bayram namazlarının cemaat imamları tarafından kılınması caiz midir?

Cevap: Veliyy-i fakih tarafından izinli olan temsilcilerin bayram namazı kıldırmaları, yine veliyy-i fakih tarafından atanan Cuma imamlarının günümüzde bayram namazını cemaatle kıldırmaları caizdir. Ancak, diğerleri bayram namazlarını ihtiyaten münferit olarak kılmalıdırlar. Ama hadislerde emrolduğu kastıyla değil de, bel-ki sevabı olur diye cemaatle kılınırsa sakıncası yoktur. Evet; maslahat gereği şehirde bir bayram namazı kılınması gerekirse, bayram namazını veliyy-i fakih tarafından atanmış olan Cuma imamı dışında birinin kıldırma-ması daha iyidir.

RAMAZAN BAYRAMI NAMAZINDAN ÖNCE İKAMET OKUMA

252. Ramazan bayramı için ikâmet getirmek gerekir mi?

Cevap: Ramazan bayramı için ikâmet getirilmez.

253. Cemaat imamı, Ramazan bayramı namazında ikâmet getirirse onun ve diğer namaz kılanların namazlarının hükmü nedir?

Cevap: Bu, cemaat imamı ve memumların namazlarının sıhhatine zarar vermez.

CUMA YADA BAYRAM NAMAZININ İKİNCİ REKATINA YETİŞME

BAYRAM NAMAZININ KUNUTUNDA ŞÜPHE ETME

256. Eğer birisi kurban veya ramazan bayramının kunutunu dört kere mi yoksa beş kere mi yaptığında şüphe ederse namazının hükmü ne olur?

Cevap: Eğer kunutun yeri geçmemişse az olan sayıya göre hareket etmelidir.

VAHDETİ KORUMAK İÇİN BAYRAMI ERTELEME

257. Acaba vahdeti korumak için bayram namazını bir gün sonraya erteleyebilir miyiz? Ayrıca bazı hadislerde de bayram namazının ikinci ve üçüncü gün kılınabileceğinin söylendiğini de göz önünde bulundurun.

RAMAZAN BAYRAMI NAMAZININ KAZASI

258. Ramazan bayramı namazının kazası var mıdır?

Cevap: Kazası yoktur.

YAŞAYAN BİRİSİNDEN TARAF ORUÇ KAZA ETME
308. Babamın boynunda bir miktar kaza namazı var, ama onları kılmağa gücü yok. Acaba babam yaşadığı halde evin büyük oğlu olarak onun kılamadığı namazları kaza etmem veya birisine kazasını kıldırmam caiz midir?
Cevap: Yaşayan birisinden taraf namaz kılınması veya oruç tutulması caiz değildir.

BABANIN MİRASINDAN KAZA ORUÇLARINI TUTTURMAK İÇİN BİR MİKTARINI ALMA
309. Birisi ölürse ve kendisinden geriye sadece çocuklarının oturduğu bir ev kalırsa ve aynı zamanda kendisinin biraz kaza namazı ve orucu varsa, ama büyük oğlu günlük işlerinin yoğunluğundan dolayı bunların kazasını yapacak durumda değilse, acaba bu ibadetlerin kazasını başkasına yaptırmak için oturdukları evi satmaları vacip midir?
Cevap: Sorudaki durumda ev varislerindir ve onu satmaları vacip değildir. Ama babanın kazaya kalan namaz ve oruçları eda etmek her halükarda büyük oğula vaciptir. Elbette eğer vefat eden şahıs namaz ve oruçlarının bıraktığı mirastan kıldırılmasını vasiyet ederse ve bu iş için harcanacak ücret şahsın mallarının üçte birisinden çok olmazsa bu durumda kalan malın üçte biri bu iş için harcanmalıdır.

BÜYÜK OĞLUN VASİYET EDİLEN GÜNLERLER İLGİLİ VAZİFESİ
310. Ben babamın büyük oğlu olduğumdan dolayı onun geriye kalan namaz ve oruçlarını kaza etmek benim vazifemdir. Eğer babamın boynunda birkaç yıl kaza olmasına rağmen benim bir yıllı namaz ve oruçlarımı kaza edin derse benim vazifem ne olur?
Cevap: Eğer vefat eden şahıs kazalarının bıraktığı malın üçte birinden alınarak yerine getirilmesini vasiyet ederse mirastan alınarak birsi kiralanarak bu ibadetleri kaza ettirmek caizdir. Eğer boynundaki kazalar vasiyet ettiği miktardan daha fazla ise size kazalarının tamamını yerine getirmek vaciptir. İsterseniz birsini bu iş için kendi malınızdan ücretini vererek kaydıyla kiralayabilirsiniz.

VEFAT EDENİN MALLARININ KALAN KAZA ORUÇLARIN ÜCRETİNE YETMEMESİ
311. Bir şahıs vefat etmiş ve erkek çocukları olmadığı halde boynunda kaza namaz ve oruçları bulunmaktadır. Kendisinden bir miktar mal kalmıştır ve o mal sadece ya orucun kazası veya namazın kazası için yeterlidir. Bu durumda namazın mı kazası önceliklidir, yoksa orucun mu?
Cevap: Oruç ve namaz arasında bu açıdan fark yoktur ve varislere bu kalan malı onun kazaları için harcamak vacip değildir. Ama şahıs malının kazaları için kullanılmasını vasiyet etmişse bu durumda malının üçte birinin yettiği kadar namaz ve oruçları kaza ettirilmelidir.

BÜYÜK OĞLUN BABANIN KAZA ORUÇLARI İÇİN BİRİSİNİ KİRALAMASI
312. Acaba büyük oğul babasının kaza oruçlarını yerine getirmesi için birisini kiralamak isterse mirastan harcayabilr mi?
Cevap: Hayır, büyük oğlun kendisi bu oruçları kaza etmeli veya kendi malından harcayarak birisini kiralamalıdır. Eğer baba vasiyet etmemişse kalan mirastan bu iş için harcama yapmağa hakkı yoktur.

ADAK VE YEMİN KEFFARESİ VARKEN KİRALIK ORUÇ TUTMAK
313. Acaba boynunda adak ve yemin keffaresi olan birisi kiralık oruç kabul edebilir mi?
Cevap: Sakıncası yoktur.

KAZA YA KEFFARE ORUCU BOYNUNDA OLANIN KİRALIK ORUÇ KABUL ETMESİ
314. Acaba boynunda kaza yada keffare orucu olan birisi başkasının orucunu parayla veya parasız kabul edebilir mi?
Cevap: Parayla sakıncası yoktur, ama parasız sakıncalıdır.

VEKİL YADA KİRALANAN ŞAHSIN KAZAYI YAPMAMASI
315. Bir şahıs bazı insanlar tarafından başkalarının kaza namaz ve oruçlarını yerine getirecek birilerini bulması için vekil ediliyor. Bu şahıslardan kıldıracağı namaz ve tutturacağı oruçların ücretini ödemek için bir miktar para alıyor ama bu paralarları yerine ulaştırmıyor ve kendisi harcıyor. Şu anda bu şahıs yaptığı bu işten dolayı pişman olmuştur ve bu işin vebalinden kurtulmak istemektedir. Acaba bu ibadetleri yapmaları için birilerini kiralaması mı gerekir yada şu anki değeri üzerinden bu paraları sahiplerine iade mi etmelidir, yoksa sadece aldığı para miktarınca mı borçludur? Eğer bu şahsın kendisi bu namaz ve oruçları yerine getirmesi için kiralanmış olsa ve bunları yerine getirmeden vefat etse vazife ne olur?
Cevap: Eğer birisi başka birisinin oruç veya namazlarını eda ettirmek için vekil olmuş ve vekalet süresi sonuna kadar bu işi yapamamışsa almış olduğu parayı geri vermekle yükümlüdür. Eğer vekalet süresi sona ermemişse isterse elindeki parayla bu iş için birilerini kiralayabilir veya parayı sahiplerine iade edebilir. Eğer bu süre içerisinde para değer kaybetmişse ihtiyatı vacip gereği karşılıklı bu fark üzerine anlaşmaları gerekir. Ama namaz veya oruç için kiralanan şahsa gelince eğer bu işi yapması için kendisi kiralanmışsa işi yapmadan ölürse yapılan anlaşma iptal olur ve almış olduğu paralar geriye kalan mirasından ödenmesi gerekir. Elbette bu işi bizzat kendisinin yapması şart değilse bu ibadetlerden dolayı borçlu sayılır ve varisleri ondan geriye kalan mallardan birisini kiralamalı ve bu ibadetleri yaptırmalıdırlar. Ancak bu durum şahıstan geriye bir şeyler miras kalmışsa söz konusudur. Aksi takdirde varislerin herhangi bir sorumlulukları yoktur.

KİRALIK TUTULAN ORUCU BOZMANIN KEFFARESİ
316. Eğer bir şahıs başkasının ramazan orucunun kazasını tutmak için kiralanır ve o şahıs orucu tutup öğleden sonra bozarsa boynuna keffare vermek vacip olur mu, olmaz mı?
Cevap: Keffare ona vacip olmaz.

KAZA ORUCU İÇİN VARİLER DIŞINDA BİRİLERİNE VASİYET ETME
317. Bir şehit arkadaşlarından birisine ihtiyat gereği kendisinden taraf birkaç gün oruç tutmalarını vasiyet etmiş. Ama şehidin ailesinin bu tip meselelerle bir ilgileri yok ve bu vasiyetin onlara söylenmesi mümkün değildir. Şehidin arkadaşı içinse oruç tutmak sıkıntılıdır. Acaba bu meseleyi halletmenin başka bir yolu var mıdır?
Cevap: Eğer şehit, dostunun bizzat kendisinin onun için oruç tutmasını vasiyet etmişse bu konuda şehit ailesinin herhangi bir sorumluluğu yoktur. Eğer kendisine vasiyet edilen şahıs için de oruç tutmak meşakkatliyse bu orucu tutma vazifesi ondan kalkar.