Temettu Haccı ve Temettu Umresinin Genel Yapısı

Mesele 12- Temettu haccı, birisi temettu umresi ve diğeri temettu haccı olmak üzere iki amelden oluşmuştur. Temettu umresi, hacdan öncedir ve işaret edileceği gibi her ikisinin de kendisine has özel amelleri vardır:

Mesele 13- Temettu umresinin amelleri şunlardır:

1- Mîkâtlardan birisinde ihrama girmek

2- Kâbe'yi tavaf etmek

3- Tavaf namazı kılmak

4- Safa ve Merve arasında sa'y yapmak

5- Taksir (Saç veya tırnakların bir miktarının kısaltılması)

Mesele 14- Temettu haccının amelleri şunlardır:

1-Mekke-i Mükerreme'de ihrama girmek

2-Zilhicce ayının dokuzuncu gününün öğle vaktinden şer'i akşam vaktine kadar Arafat'ta beklemek

3-Zilhicce ayının dokuzuncu gününün gecesinden güneşin doğuşuna kadar Meş'aril Haram'da beklemek

4-Bayram günü (Zilhicce ayının onuncu günü) Akabe Cemeresi'ni taşlamak (Remy)

5-Kurban kesmek

6-Saçı tıraş etmek veya kısaltmak

7-Hac tavafı yapmak

8-Tavaf namazı kılmak

9-Safa ve Merve arasında sa'y yapmak

10-Nisa tavafı yapmak (kadının helal olması için yapılan tavaf)

11-Nisa tavafı namazını kılmak

12-On birinci günün gecesini (onuncu günü on birinci güne bağlayan geceyi) Mina'da geçirmek

13-On birinci günü üç Cemere'yi taşlamak

14-On ikinci günün gecesini (on birinci günü on ikinci güne bağlayan geceyi) Mina'da geçirmek

15-On ikinci günü üç Cemere'y taşlamak

İfrad Haccı ve Müfrede Umresi

Mesele 15- İfrad haccının yapılış şekli aynı temet-tu haccı gibidir şu farkla ki; temettu haccında kurban kesmek farzdır, ancak ifrad haccında müstehaptır.

Mesele 16- Müfrede umresi de aşağıda belirtilen ayrıntıların dışında aynı temettu umresi gibidir:

1-Temettu umresinde kesinlikle saçın kısaltılması (taksir) gerekir, ancak müfrede umresinde saçın tıraş edilmesiyle kısaltılması arasında seçim yapılabilir. Elbette bu hüküm erkekler için geçerli olup kadınla-rın, hem müfrede umresinde hem de temettu umre-sinde yalnızca taksir yapması farzdır.

2-Temettu umresinde nisa tavafı ve nisa tavafı namazı farz değildir, ancak söz konusu iki amel ihtiyat gereği Allah'a yakınlaşmak ümidiyle taksirden önce yapılır. Müfrede umresinde ise nisa tavafı ve nisa tavafının namazı farzdır.

3-Temettu umresi üç hac aylarından birisinde yani Şevval veya Zilkade ya da Zilhicce ayında yapılması gerekir. Müfrede umresi ise yılın tüm aylarında yapılabilir.

4-Ayrıntılarıyla açıklanacağı üzere temettu umre-sinin mikatı (ihrama girilen özel yer) beş mikattan birisindedir. Hâlbuki müfrede umresinin mikatı Mekke-i Mükerreme'nin içerisinde yaşayan bir kimse için; Harem'in dışına en yakın (Edne'l Hill) noktasıdır. Bununla birlikte beş mikattan birisinde ihrama girmek caizdir. Ancak Mekke dışında olup müfrede umresi yapmak isteyen kimsenin, beş mikattan birisinde ihrama girmesi gerekir.

Kıran Haccı

Mesele 17- Kıran haccının yapılışı ifrad haccı gibidir şu farkla ki; kıran haccında keseceği kurbanlığı hacı ihramına girdiği zaman yanında olmalıdır, dolayısıyla bu durumda kurban kendisine farz olur. Yine kıran haccında hem "Tel-biye" (Lebbeyk) söylemiyle ihram gerçeklik kazanır ve hem de "İş'ar" (alamet bırakmak) veya "Taklid" (hayvanın boynuna bir şey bağlamak) ile gerçek-leşir.[1] Ancak ifrad haccı, yalnızca telbiye söylemekle gerçeklik kazanır.

Kıran Haccı

Mesele 17- Kıran haccının yapılışı ifrad haccı gibidir şu farkla ki; kıran haccında keseceği kurbanlığı hacı ihramına girdiği zaman yanında olmalıdır, dolayısıyla bu durumda kurban kendisine farz olur. Yine kıran haccında hem "Tel-biye" (Lebbeyk) söylemiyle ihram gerçeklik kazanır ve hem de "İş'ar" (alamet bırakmak) veya "Taklid" (hayvanın boynuna bir şey bağlamak) ile gerçek-leşir.[1] Ancak ifrad haccı, yalnızca telbiye söylemekle gerçeklik kazanır.

Temettu Haccının Genel Hükümleri

Mesele 18- Temettu haccının sıhhat şartları şunlardan ibarettir:

Birinci şartı: Niyet, yani temettu umresi için ihra-ma girileceği zaman, temettu haccı için de niyet edilmelidir. Böyle olmaması durumunda temettu haccı yapan kimsenin haccı sahih değildir.

İkinci şartı: Hac ve umrenin her ikisi de hac aylarında yapılmalıdır.

Üçüncü şartı: Hac ve umrenin her ikisi de aynı yılda olmalıdır.

Dördüncü şartı: Hac ve umrenin her ikisi de bir kişi için ve bir kişi aracılığıyla yerine getirilmelidir. Dolayısıyla bir kimse, ücret karşılığında iki kişiyi görevlendirir ve bunlardan birisi, ölen kimsenin temettu haccını ve diğeri temettu umresini yerine getirirse yeterli olmaz (mükellefin boynundan teklifini düşürmez).

Mesele 19- Temettu haccıyla sorumlu olan kimse kendi istemi doğrultusunda ve kasten (bilerek) ifrad veya kıran haccına dönüş yapamaz.

Mesele 20- Temettu haccı üzerine farz olan kimse, vakit darlığı sebebiyle umreyi tamamlayıp haccı yerine getirmesi mümkün olmazsa temettu haccından dönüp (vazgeçip) ifrad haccını yerine getirmesi ve hac amellerini yaptıktan sonra müfrede umresini yapması farzdır.

Mesele 21- Temettu haccı yapacak bir kadın, mikata ulaşınca adet görürse, temettu haccı için ihrama girmek üzere vakit daralmadan temizleneceği ve gusül aldıktan sonra temettu umresinin amellerini yerine getirip hac ihramıyla Arefe gününün öğle vaktinin başlarında Arafat'ta olacağı ihtimalini verirse, mikatta temettu umresi için ihrama girmesi farzdır ve eğer âdeti biter de umre amellerini yapmak ve ihtiyari olarak Arafat'ta kalmak için yeteri kadar vakti olursa kesinlikle bu şekilde yapmalıdır.

Eğer adetten temizlenmez veya Arafat'ta kalacak kadar umre amellerini yapması için yeteri kadar vakti olmazsa, temettu umresinin ihramıyla ifrad haccına dönmeli ve ifrad haccını yerine getirdikten sonra müfrede umresini yapmalıdır ki, bu şarttaki bir kadının bu ameli, temettu haccı için yeterli olacaktır (mükellefiyetini yerine getirmiş olacaktır).

Söz konusu kadın, hac için ihrama girme ve Ara-fat'ta kalma vaktine kadar temizlenmeyeceğinden veya temizlense bile umre amellerini yerine getirip Ara-fat'taki vakfe için yeteri kadar vaktinin olmayacağın-dan eminse, ma fi'z-zimme (üzerimde olan görevi yerine getiriyorum) veya ifrad haccı kastıyla ihrama girmeli ve hac amellerini yerine getirdikten sonra müfrede umresinin amellerini yerine getirmelidir, dolayısıyla kadının yaptığı bu ameli, temettu haccı için yeterli olacaktır.

Ancak mikatta ihramlıyken temiz olup yol esna-sında veya Mekke-i Mükerrem'de umre tavafı ve umre namazından önce veya tavaf esnasında dördüncü şavt bitmeden adet olursa ve umre amellerinin yerine getirip Arefede ihtiyari kalma vaktine ulaşacak şekilde temizlenmezse bu durumda temettu umresinde giydiği ihramla ifrad haccına dönüp ifrad haccından sonra müfrede umresini yerine getirebilir -ve onun bu ameli temettü haccı için yeterli olur- veya isterse umre tavafı ve umre namazını bırakıp sa'y ve taksir amelini yerine getirerek umre ihramından dışarı çıkar.

Sonra hac ihramı, iki vakfe yerinde durma (Arafat ve Müzdelife'de vakfe) ve Mina amellerinin yerine getirilmesinin ardından Mekke'ye döndüğünde umre tavafı ve umre namazını -hac tavafı, namazı ve sa'yından önce veya bunların yerine getirilmesinden sonra- kaza etmelidir ve bu ameli, temettu haccı için yeterli olacak ve başka bir şeyle mükellef olmayacaktır.

Keza tavaf esnasında dördüncü şavtın bitmesinden sonra adet olursa tavafın geride kalan miktarını ve tavaf namazını terk ederek sa'y ve taksiri yerine getirmesiyle umre ihramından dışarı çıkar ve iki vakfe (Arafat ve Müzdelife) ve Mina amellerinin ardından Mekke'ye dönüp tavaf, tavaf namazı ve sa'y amellerinden sonra veya bunlardan önce umre tavafı[1] ve tavaf namazını tamamlar ve söz konusu şahsın yaptığı amelleri temettu haccı için yeterli olur.

Mesele 22- Haccın amel ve hükümleri üçüncü bölümde ve birkaç başlık adı altında ayrıntılı olarak açıklanacaktır.