مقدمه

مکلف باید مسائلی را که انجام تکالیف شرعی روزمره وابسته به دانستن آن است فرا بگیرد،‌ مانند مسائل اصلی نماز و روزه و طهارت و برخی معاملات و غیر آن، و اگر یاد نگرفتن احکام به ترک واجب یا ارتکاب حرام بیانجامد گناهکار خواهد بود.   

شرایط تکلیف

مکلف به کسی گفته می‌شود که واجد شرایط تکلیف باشد.

شرایط تکلیف:

1. بلوغ

2. عقل

3. قدرت

نشانه‌های بلوغ یکی از سه چیز است:

1. روییدن موی درشت زیر شکم بالای عورت (شرمگاه).

2. احتلام (بیرون آمدن منی).

3. تمام شدن 15 سال قمری در پسر و تمام شدن 9 سال قمری در دختر.        

• تا زمانی که یکی از نشانه های بلوغ در فردی تحقق پیدا نکرده شرعاً حکم به بلوغ او نمی شود و مکلف به احکام شرعی نیست. 
• همان طور که گفتیم معیار در سن بلوغ، سال قمری است و در صورتی که تاریخ تولد بر اساس سال شمسی معلوم باشد می توان آن را بر اساس سال قمری از طریق محاسبه اختلاف بین سال قمری و سال شمسی به دست آورد. (هر سال قمری 10 روز و 21 ساعت و 17 ثانیه کمتر از سال شمسی است.)

راه های شناخت احکام

مکلف برای شناخت احکام دین و عمل به آنها سه راه دارد:

1. اجتهاد.

2. احتیاط.

3. تقلید.

1. اجتهاد

اجتهاد یعنی استنباط و استخراج احکام شرعی و قوانین الهی از مدارک و منابع معتبر که نزد فقهای اسلام مقرر و ثابت شده است.

2. احتیاط

احتیاط یعنی عمل کردن به طوری که مطمئن شود وظیفه ی شرعی خود را انجام داده است، مثلاً کاری را که بعضی از مجتهدین حرام می دانند و بعضی دیگر حـرام نمی دانند به جا نیاورد و کاری را که بعضی واجب می دانند و بعضی دیگر واجب نمی دانند، انجام دهد.     

3. تقلید

تقلید یعنی در احکام دین به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کردن، و به عبارت دیگر بر طبق تشخیص و فتوای او اعمال شرعی را به جا آوردن.   

توجه

• تقلید، علاوه بر این که ادله ی لفظی دارد، عقل نیز حکم می کند که شخص ناآگاه به احکام دین باید به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کند.       
• مکلف اگر در احکام دین مجتهد نیست باید از کسی که مجتهد است تقلید کند و یا به احتیاط رفتار نماید.   
• از آن جایی که عمل به احتیاط مستلزم شناسایی موارد و چگونگی احتیاط و صرف وقت بیشتر است، بهتر آن است که مکلف در احکام دین از مجتهد جامع الشرائط تقلید کند.
• تقلید بر کسی واجب است که واجد سه شرط باشد:

1. مکلف باشد.

2. مجتهد نباشد.

3. محتاط نباشد.