پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

احکام خمس

  • مقدمه
    چاپ  ;  PDF

    مقدمه

    خمس یکی از واجبات مالی و فروع دین و از مهمترین پشتوانه های اقتصادی حکومت اسلامی برای ترویج دین و رفع نیازهای محرومان است. پرداخت خمس به قصد ادای تکلیف الهی، برای پرداخت کنندگان علاوه بر اجر الهی موجب طهارت مال و روح از آلایش های مادّی می‌‌شود. [1] بر اساس شریعت اسلام مکلف باید یک پنجم از درآمدهای خود را به تفصیلی که گفته خواهد شد ادا کند تا در راه مصالح اسلام و مسلمانان صرف شود.

    [1] . برخی از آیات و روایات در این خصوص عبارت است از: خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَکّیهِم بِها وَصَلِّ عَلَیهِم ۖ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُم وَاللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ ﴿التوبة:۱۰۳﴾

    از اموال آنها صدقه‌ای (پرداختی برای خدا) بگیر تا بوسیله آن، ایشان را پاک سازی و پرورش دهی. و (به هنگام گرفتن پرداختی) برای ایشان دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آنهاست؛ و خداوند شنوا و داناست.

    یکی از مصادیق این آیه شریفه در روایات اهل بیت صله بر امام (خمس) شمرده شده است.

    امام صادق علیه السلام می فرمایند: « مَا أُرِیدُ بِذَلِکَ إِلَّا أَنْ تُطَهَّرُوا »  یعنی: من از گرفتن درهم شما هدفی جز پاک کردن شما ندارم. و در جایی دیگر می­فرمایند: پرداخت خمس باعث طیب و گوارا شدن بقیه مال میشود «یؤدی خمسنا و یطیب له»

    محمد بن زید طبری گوید:مردی از بازرگانان فارس که از پیروان امام رضا علیه السّلام بود،به آن حضرت نامه‌ای نوشت و دربارۀ خمس،اجازه خواست، حضرت در پاسخ او نوشت که:

    بسم اللّه الرحمن الرحیم به راستی خدا واسع است و کریم؛ بر عمل خیر ضامن ثوابست و بر کسی که از انجام کار خیر خود را محروم می­کند ضامن غم و اندوه. هیچ مالی حلال نیست مگر از راهی که خداوند حلال کرده است. و در ادامه آثار و برکات خمس را چنین فرمودند:

    1) تقویت دین: « إِنَّ الْخُمُسَ عَوْنُنَا عَلَی دِینِنَا» خمس، حق ما اهل بیت و پشتوانه مکتب و راه ما است.

    2) کمک به یاران: خمس وسیله ای برای کمک ما بر بستگان و یاوران ماست. « إِنَّ الْخُمُسَ عَوْنُنَا عَلَی عِیَالاتِنَا »  ، « عَوْنُنَا عَلَی مَوَالِینَا »

    3) حفظ آبرو در برابر مخالفان : به وسیله خمس، ما آبروی خود و طرفدارانمان را در برابر تهدیدات مخالفان حفظ می کنیم. « مَا نَبْذُلُهُ وَ نَشْتَرِی مِنْ أَعْرَاضِنَا مِمَّنْ نَخَافُ سَطْوَتَهُ»

    4) شمول دعای امام : خمس، کمک ما بر حفظ مکتب است، سپس فرمود: تا می توانید خودتان را از دعای ما محروم نکنید. « وَ لَا تَحْرِمُوا أَنْفُسَکُمْ دُعَاءَنَا مَا قَدَرْتُمْ عَلَیْهِ»

    5) کلید رزق : پرداخت خمس کلید رزق شماست. « فَإِنَّ إِخْرَاجَهُ مِفْتَاحُ رِزْقِکُمْ»

    6) کفّاره گناهان و ذخیره قیامت: خارج کردن خمس مال، وسیله آمرزش گناهان و ذخیره قیامت و روز نیاز شماست. «فان اخراجه... تَمْحِیصُ ذُنُوبِکُمْ وَ مَا تَمْهَدُونَ لِأَنْفُسِکُمْ لِیَوْمِ فَاقَتِکُمْ»

    7) نشانه وفا : « الْمُسْلِمُ مَنْ یَفِی لِلَّهِ بِمَا عَهِدَ إِلَیْهِ وَ لَیْسَ الْمُسْلِمُ مَنْ أَجَابَ بِاللِّسَانِ وَ خَالَفَ بِالْقَلْبِ وَ السَّلَامُ»، مسلمان واقعی کسی است که به پیمان الهی وفادار باشد و کسی که با زبان جواب مثبت ولی در دل جواب منفی می دهد، در حقیقت مسلمان نیست.

  • موارد وجوب خمس
  • سرمايه
  • سرمایه در گردش
  • سرمایه ثابت
  • مال مخلوط با حرام
  • معدن
  • گنج
  • مستثنيات خمس
  • مؤونه معیشت و زندگی
  • دستۀ اول
  • دسته دوم
  • دستۀ سوم
  • مؤونه کسب درآمد
  • نفقه
  • ارث
  • مهریه
  • وقف
  • دیه
  • بیمه
  • محاسبه و پرداخت خمس
  • مصارف خمس و مستحقين آن
  • مسائل متفرقه
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
  • جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
  • به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
  • جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
  • از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
  • مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
700 /

آرشیو