پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ

ارتباط با پایگاه PDF
غیبت فرد فاسق ـ چه شنیدن و چه گفتن ـ چه حکمی دارد؟
غیبت کسی‌‌ که تجاهر به فسق می‌‌کند، فقط در همان گناهی‌‌ که تجاهر کرده، جایز است و نمی‌‌توان تمام اسرار و گناهان او را فاش کرد.
چنانچه مردی ازدواج دائم کند و بعد از ازدواج، مشخص شود در زمان انعقاد عقد نکاح، غیر رشید و سفیه بوده است، از آن جا که ایشان عاقل، بالغ و قاصد بوده، اما توانایی امور مالی خود را نداشته است، اصل ازدواج و نکاح او چه حکمی دارد؟
آیا سفه فقط ناظر به تبعات مالی عقد ازدواج از جمله مهریه است یا شامل خود عقد نکاح هم می‎شود؟
ج1) اگر معلوم شود که زوج سفیه بوده و بدون ‎اذن ولیّ ازدواج کرده، صحت ازدواج او متوقف بر اجازه است؛ پس اگر ولیّ مصلحت ببیند و اجازه دهد، جایز ‎است و به اعادۀ صیغه نیازی نیست.
ج2) در ازدواج، اگر زوج سفیه باشد، علاوه بر مهریه، تعیین زوجه نیز بر عهدۀ ولیّ او است؛ بنا بر این سفه در فرض سؤال، تنها ناظر به تبعات مالی نیست.
ابتدا و انتهای سفر چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه مسافت شرعی، فاصله بین آخر شهر مبدأ و ابتدای شهر مقصد محاسبه می‎شود؛ بله اگر مقصد فردی خود شهر نیست بلکه مکان خاص و مستقلی در اطراف شهر است به‌ طوری‌ که از نظر عرف رسیدن به شهر، رسیدن به مقصد حساب نمی‌شود، بلکه ورود به شهر و عبور از آن، راهی برای رسیدن به مقصد است (مانند برخی دانشگاه‎ها یا پادگان‎ها یا بیمارستان‎هایی که در کنار شهر قرار دارند) در این صورت انتهای مسافت، مکان مورد نظر است، نه ابتدای شهر.
کار بنده در قسمتی است که پر از دیگ‌های پخت و پز و گرمای زیاد است و کارم خیلی سخت است. وقتی روزه می‌گیرم، خیلی تشنه و گرسنه می‌شوم؛ تکلیف من چیست؟
در فرض سؤال، باید روزه بگیرید و احکام آن را رعایت کنید، مگر آن که به حدّی برسد که ادامه روزه، قابل تحمل نباشد؛ در این زمان می‌توانید روزه را افطار کرده و قضای آن را بعد از ماه رمضان بگیرید.
اگر کسی در اول وقت از خواندن نماز به صورت عادی معذور باشد و باید بر روی صندلی بنشیند، اما در آخر وقت می‌تواند به صورت عادی نماز بخواند آیا می‌تواند در همان اول وقت، نماز را بر روی صندلی بخواند یا باید به تأخیر بیندازد تا به صورت عادی بخواند؟
در فرض سؤال انسان باید نماز را در آخر وقت و با رعایت شرایط به صورت معمول نماز را بخواند.
بنده با توجه به بروز علائم موجود برای بارداری و این که احتمال می‌دهم باردار باشم، در زمان روزه، تحت فشار قرار می‌گیرم. با این احتمال که روزه به خودم و فرزندم آسیب برساند، آیا می‎توانم روزه را بخورم؟ یا کفاره دارد؟ ضمن این که جهت قطعی شدن موضوع به وسیله آزمایش، باید مدت بیشتری صبر کرد.
صرف ضعف و احتمال بارداری مجوّز شرعی برای ترک روزه نیست. بله زن بارداری که زایمان او نزدیک است، اگر می‌‌ترسد که روزه برای جنین یا خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و در صورت اول (ضرر برای جنین) باید برای هر روز یک مدّ طعام، یعنی گندم یا جو و مانند این‌ها (به عنوان فدیه) به فقیر بدهد و بعد از ماه رمضان نیز قضای آن را به جا آورد و در صورت دوم، که روزه برای خودش ضرر دارد، باید روزه‌هایی را که نگرفته، قضای آن‌ها را به جا آورد و بنابر احتیاط، فدیه هم بدهد و در مورد زنی که زایمان او نزدیک نیست، پرداخت فدیه مبنی بر احتیاط وجوبی است.
می‌خواستم ببینم فردی که می‌خواهد برای کار خود از دیگران پول بگیرد و به آنها سود بدهد، در قالب چه قرارداد شرعی می‌تواند این کار را بکند؟ لازم به ذکر است که کار این فرد در تجارت یا تولید نیست که بتواند قرارداد مضاربه امضا کند یا اگر هست برای کارهایی غیر از تولید یا تجارت این پول را می‌خواهد، مثل تبلیغ کار خود یا اجاره دفتر یا مغازه ی بزرگتر و ....
در فرض سؤال می توانند قرارداد را در قالب عقد وکالت، منعقد کنند، به این صورت که صاحب پول به این فرد، وکالت دهد که با پول او فعالیت اقتصادی کرده و کسب سود کند و از سودهای حاصله مقدار معینی ـ طبق توافق ـ به او بدهد و بقیه را به عنوان اجرت وکالت برای خود بردارد.
اگر مردی به دلیل ندانستن حکم شرعی، روزه ماه رمضان را بخورد و بعد از خوردن روزه، همسر او متوجه شود که شوهرش اشتباه کرده است، آیا زن، مکلف است حکم صحیح را به شوهرش بگوید؟ گفتن یا نگفتن زن، تفاوتی در حکم شرعی مرد (قضا و کفاره روزه) ایجاد می‌کند؟
به طور کلی اگر کسی به دلیل بی‌اطلاعی از حکم شرعی، کاری انجام دهد که روزه را باطل می‌کند، مانند این که نداند خوردن دارو نیز مثل سایر خوردنی‌ها روزه را باطل می‌کند و در روز ماه رمضان دارو بخورد، روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را به جا آورد؛ ولی کفاره واجب نیست و در این جهت گفتن و نگفتن همسر بعد از آن دخالتی ندارد. در هر حال، اگر مرد، جاهل به حکم شرعی باشد، بر زن واجب است او را ارشاد کند.
اگر قبل از تشهد گمان کنیم که دو سجده انجام داده ایم، وظیفه چیست؟
بنا بر احتیاط واجب، یک سجده دیگر انجام دهید و نماز را اعاده کنید.
در خارج زندگی می‌کنم؛ اینجا همه افراد بعد از چند ماه کار کردن، اجازه دارند از بانک، وام و قرض بگیرند و خانه بخرند و باید هر ماه، کم کم پول بانک را و البته همراه سود به بانک پس بدهند؛ این کار، حدود بیست سال، طول می‌کشد. چون خانه در اینجا گران است و اگر کسی وام نگیرد، اصلا امکان ندارد بتواند خانه بخرد. آیا ما می توانیم با وام بانکی، خانه بخریم یا خیر؟
اگر وام نگیریم، هر ماه، دو سوم از کل درآمد ما باید به صاحب خانه داده شود و در آخر هیچ پولی ذخیره نکرده‌ایم.
اگر بانک، خانه را نقد بخرد و با قیمت بیشتر به صورت قسطی به شما بفروشد، که شما اقساط خانه را بپردازید، اشکال ندارد؛ در غیر این صورت، دریافت وامی که مشروط به پرداخت مبلغ اضافه - بیش از مقدار تورم - است جایز نیست، مگر آن که نسبت به دریافت آن اضطرار داشته باشید، در این صورت باید در قرارداد وام، قصدتان این باشد که مقدار ربا را نپردازید و اگر به اجبار از شما بگیرند، برای شما اشکال ندارد.
در مورد دروغ بستن به معصومین علیهم السلام در حال روزه، آیا راه جبران دارد؟ مثلا می‌شود حرفی که مطمئن نیستی درست است را بگویی درحالی که می‌گویی: «مطمئن نیستم ولی فکر کنم این حدیث این گونه بوده» یا مثلاً از امام معصوم علیه السلام نقل کنی یا چیزی را بگویی بعد متوجه شوی دروغ است و بگویی: «اشتباه گفتم حدیث درست نبود.»
دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین علیهم السَلام بنابر احتیاط واجب روزه را باطل می‌کند، هرچند بعداً توبه کند و بگوید نسبت دروغ داده است. نقل روایاتی که در کتاب‌ها آمده است و انسان نمی‌داند که دروغ است، اشکال ندارد، هر چند احتیاط مستحب آن است که آنها را با نسبتِ به آن کتاب، نقل کند.
1) بنده سال گذشته یکی دو روزی به خاطر سفر امکان گرفتن روزه نداشتم؛ سال گذشته به خاطر دارم مقداری کفاره پرداخت کردم، که الآن مطمئن نیستم مربوط به سال گذشته بوده یا قبل از روزه سال گذشته محاسبه و پرداخت شده است. حال تکلیف چیست؟
2) اگر امسال هم یک روز بعد از اذان ظهر مسافرت بروم و فردا از آن شهر به شهر خودم برگردم، برای گرفتن روزه در روز بعد، آیا امکان گرفتن روزه وجود دارد؟
ج1) اگر تا ماه رمضان سال بعد روزه‌های فوت شده را قضا نمودید، کفاره واجب نیست و در غیر این صورت کفاره تأخیر* واجب است و با شک در پرداخت آن، کفاره ساقط نمی شود و باید بپردازید.
ج2) اگر مبطلی در سفر به جا نیاورده باشید و فردا تا قبل از اذان ظهر به وطن خود مراجعت نمایید، روزه صحیح است.
......................
* یعنی برای هر روز 750 گرم گندم، آرد، نان، برنج و امثال آن باید به فقیر داده ­شود.
در صورتی که روزه‌دار استفراغ کند ولی چیزی پایین نرود آیا روزه، درست است؟
اگر استفراغ عمدی نباشد، روزه صحیح است.
برای کسی که در یک روز از ماه رمضان، چند بار روزه خود را عمداً شکسته است، آیا دادن یک کفاره کافی است یا باید برای هر افطار یک کفاره داده شود؟
اگر روز‌ه‌دار در یک روز، بیش از یک بار کاری که روزه را باطل می‌‌کند انجام دهد، فقط یک کفاره بر او واجب می‌‌شود؛ البته اگر با آمیزش جنسی یا استمناء روزه را باطل کند، احتیاط واجب آن است که به عدد دفعات آمیزش جنسی یا استمناء، کفاره بدهد.
آیا برای طلوع خورشید بررسی خود شخص ملاک است؟ یا اعلامی که برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی می‌کنند کفایت می کند؟
اگر برای مکلف از طریق رسانه‌های جمعی و مانند آن (که اوقات شرعی را اعلام می‌کنند) اطمینان به وقت حاصل شود، می‌تواند به آن اعتنا کند.