پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (مسائل قضایی)

ارتباط با پایگاه
پدری که دیه فرزند صغیر خود را بخشیده است، (فردی فرزند ایشان را کتک زده و دست او بر اثر کتک سرخ شده است) آیا پدر، ضامن دیه و مدیون است؟
اگر بخشش بر اساس مصلحت فرزند بوده، صحیح است و ضمانی نیست و در غیر این صورت به کسی که دیه را به او بخشیده اید، اطلاع دهید که همچنان ضامن دیه است و آن بخشش شرعاً صحیح نبوده است؛ البته اگر بچه پس از بلوغ و رشد، با اختیار خودش دیه را ببخشد، از عهده شخص بدهکار ساقط می‌شود.
ازدواج موقت کرده و متأسفانه باردار شدم. برای حفظ آبروی خانواده مجبور به سقط جنین شدم. با توجه به این که اصلاً از آن آقا هیچ خبر و آدرسی ندارم، تکلیف دیه سقط جنین چه می‌شود؟ آیا کفاره هم لازم است؟
سقط جنین در فرض سؤال گناه بزرگی است و باید توبه و استغفار کنید و نسبت به دیه، اگر جنین توسط خود شما - مثل خوردن قرص - سقط شده باشد و پدر بچه، دیه را نبخشد، آن (دیه) را باید به پدر بچه بپردازید و با توجه به فرض سؤال اگر از پیدا شدن او مأیوس باشید، از طرف او دیه مذکور را به فقیر صدقه دهید؛ اما در مورد کفاره، چنانچه سقط جنین، قبل از دمیده شدن روح باشد کفاره ندارد؛ ولی بعد از دمیده شدن روح، کفاره دارد. اگر سقط جنین عمدی باشد، کفاره جمع دارد. (یعنی این که شخصی که اسقاط جنین کرده، باید هم دو ماه روزۀ پی‌ در پی بگیرد و هم شصت مسکین را اطعام کند.)
کودک نابالغی به کودک دیگری ضربه کمتر از جراحت موضّحه یا بیشتر وارد کرده و سبب دیه شده است، دیه بر عهده کیست؟
در موضحه و بیشتر از آن دیه بر عاقله طفل ضارب است و در کمتر از موضحه در صورت مطالبه ولیّ طفل مضروب، باید ولیّ طفل ضارب از اموال طفل، دیه را پرداخت کند، در صورتی که طفل ضارب مالی نداشته باشد یا ولیّ طفل مضروب مطالبه نکند، طفل ضارب پس از بلوغ و رشد باید دیه را به مضروب بپردازد یا حلالیت بطلبد.
دو نفر از دوستان بنده به دلیل اختلاف با یکدیگر، اخیراً با هم دعوا کردند و در حین دعوا، طرف اول به طرف دوم فحاشی نموده و او را تهدید کرد و بنده هم شاهد این ماجرا بودم؛ حالا طرف دوم از بنده خواسته که در دادگاه علیه طرف اول شهادت بدهم. آیا از نظر شرعی، بنده وظیفه ای در قبال این موضوع دارم؟ آیا می توانم به خاطر جلوگیری از ناراحتی و احتمال قطع رابطه دوستی طرف اول با خودم، برای شهادت دادن حاضر نشوم؟
به طور کلی اگر در جایی احقاق حق مؤمن، موقوف بر شهادت دادن باشد، بر شاهد واجب است در دادگاه حاضر شود و شهادت به حق دهد و تشخیص موضوع بر عهده شخص مکلف است.
اگر مردی از همسر باردار خود تقاضای همبستری کند، اما او برای چند روزی نتواند تمکین کند و شوهر با زنی زنا کند، آیا مجازات زنای محصنه برای مرد در نظر گرفته می شود؟
چنانچه در زمانی مرتکب زنا شده که همسرش به خاطر مانعی تمکین نمی کرده است، حدّ زنای محصنه بر او جاری نمی شود.
اگر خانم خانه کارمند است و هر ماه حقوق خود را به عنوان کمک به شوهرش، در خانه خرج می‌کند، حال اگر این خانم بچه‌اش را زده و محل ضربه قرمز شده باشد، آیا می‌تواند نیت کند این پول‌هایی را که در خانه خرج کرده و در اصل به ولیّ بچه داده است، به جای دیه‌ای که به علت زدن بچه‌ها به گردنش آمده، باشد؟
آنچه قبلا خرج کرده است به عنوان دیه محسوب نمی شود، ولی مادر می‌تواند با توافق ولیّ بچه، از این به بعد به عنوان دیه، پول‌هایی را که در خانه خرج می کند، به ولیّ بچه تحویل دهد و پدر آن را خرج بچه نماید.
سقط جنین در ماه‌های حرام، پس از دمیده شدن روح در جنینی که ناشی از تلقیح مصنوعی است، آیا مشمول تغلیظ دیه می‌گردد؟
دیه جنین پس از دمیده شدن روح، حکم قتل نفس را دارد، که در ماه‌های حرام به مقدار ثلث، تغلیظ می‌شود.
چند سال قبل، همسرم به خاطر بارداریِ ناخواسته و شرایط روحی شدید، با ادعای این که تا قبل از دمیده شدن روح، می توان سقط جنین کرد و با اصرار اطرافیان و خواهرانش و بدون این که بنده نیز تفحص و یا سؤال کنم، اقدام به سقط جنین کرد. الآن متوجه گناه بزرگ سقط جنین شده ایم. در حالی که قدرت پرداخت دیه را نداریم. تکلیف و حکم شرعی چیست؟
سقط جنین شرعاً حرام است و دیه دارد. البته دیه را کسی که مباشرت در اسقاط داشته، باید پرداخت کند؛ پس اگر مادر مباشرت داشته، باید به پدرِ جنین، دیه پرداخت کند. و چنانچه پدر از گرفتن دیه صرف نظر کند، پرداخت دیه لازم نیست.
اینجانب از معامله ملکی بین دامادمان و پدرم مطلع شدم و شاهد انجام آن بودم. در حال حاضر بین خواهرم و همسرش اختلافاتی عارض شده و پدرم و خواهرم کلاً معامله را کتمان می کنند؛ از طرف دیگر دامادمان بابت دریافت ملک خریداری شده شاهدی ندارد. مسئولیت شرعی من چیست؟ اگر از من به عنوان شاهد دعوت کند آیا می‌توانم نپذیرم یا باید علیه خواهرم و پدرم شهادت بدهم؟
اگر رسیدن حق به صاحب حق متوقف بر این است که شما شهادت بدهید، واجب است به آنچه که حق است شهادت بدهید، هر چند به ضرر نزدیکانتان باشد.
فردی جنین چهار و نیم ماهه خود را با نظر پزشکان معتمد پزشکیِ قانونی، سقط کرده است؛ جنین به دلیل داشتن مشکلات جسمی، به هر حال در شکم مادر می مُرد و این نظر پزشکان بود که برای کاهش خطرات احتمالی برای مادر، مجوّز سقط را صادر کرده بودند.
1. با توجه به این مورد، آیا بر ایشان دیه واجب است یا خیر؟
2. اگر دیه واجب باشد، چه کسی آن را باید بپردازد؟
3. دیه به چه کسانی پرداخت می‌شود؟
ج 1-3) کسی که مباشرت در سقط داشته، بنا بر احتیاط واجب باید دیه را به ورثه جنین پرداخت کند؛ مگر اینکه دیه را ببخشند.
در صورتی که مسلمانی از برادر دینی خود خواهش کند تا حضور یابد و بر امری شاهد باشد و معامله یا کاری را ببیند یا بشنود، تا در موقع لزوم، گواهی دهد، آیا پذیرفتن آن شرعاً واجب است؟
تحمل و اداء شهادت، واجب کفایی است.
آیا پدر می‌تواند انگشت زائد بچه نابالغ خود را که به طور شش انگشتی به دنیا آمده است، با عمل جراحی که هیچ ضرری برای فرزند ندارد، قطع کند؟ آیا دیه قطع عضو شامل این مورد می‌شود؟
اگر به صلاح بچه باشد، اشکال ندارد و دیه هم به آن تعلق نمی‌گیرد.
1. اگر هنگام کفن و دفن یک میت، در اثر بی‌احتیاطی، کمر (استخوان) میت بشکند، آیا دیه تعلق می‌گیرد؟
2. چقدر دیه دارد؟
3. اگر میت دفن شده باشد و مقدار دیه قابل تعیین نباشد، چقدر دیه تعلق می‌گیرد؟
ج1) بله موجب دیه است.
ج2) مقدار آن یک دهم دیۀ کامل انسان زنده است و باید برای میت و در راه خیر خرج شود و به ورثه نمی‌رسد.
ج3) اگر قابل تعیین نباشد؛ باید مقدار حداقلی که مورد یقین است، پرداخت شود.
کشتن کافری که دستور به قتل مسلمان داده است، چه حکمی دارد؟
بدون حکم حاکم، جایز نیست.
چنانچه مسلمانی، شاهد و ناظر بر وقوع جُرمی باشد یا جهت اثبات وقوع جُرمی، مَحکمه به اطلاعات و دانسته‌های وی نیاز داشته باشد، اگر محکمه او را احضار نماید، آیا شرعاً تکلیفی در خصوص حضور و شهادت دارد یا خیر؟ آیا می تواند از باب مصلحت اندیشی و رعایت مواردی که خود آن شخص صلاح می داند از ذکر همه موارد خودداری کند؟
در فرض سؤال، ادای شهادت و بیان مواردی که لازم است تا احقاق حق شود، واجب کفایی است.