پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ

ارتباط با پایگاه PDF
1. آیا جایز است سه دانگ از منزل مسکونی که هنوز اصلا وجود ندارد و معلوم نیست کی و با چه خصوصیاتی موجود شود و مساحت و قیمت آن چه مقدار باشد، به عنوان مهریه همسر قرار گیرد؟
2. اگر در عقد، مهریه زن مثلاً صد سکه مشخص شود ولی بعداً تبدیل به سه دانگ منزل مسکونی شود، آیا بعداً که مسکن موجود شد، ملاک، صد سکه است یا نصف منزل مسکونی به هر قیمت که ارزش داشته باشد؟
ج1) مهریه به صورت یاد شده صحیح نیست.
ج2) اگر مصالحه شده باشد که به جای مهریه، سه دانگ از خانه تحویل داده شود، اشکال ندارد و ملاک سه دانگ از منزل می‌شود به هر قیمتی که باشد.
آیا عقد مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند این‌ها صحیح است؟
عقد مساقات در موارد مذکور، صحیح نیست.
گاهی مشتری قبل از سپردن وسیله به تعمیرکار، صحبتی از دستمزد نمی‌کند ولی وقتی بعد از تعمیر، متوجه قیمت می‌شود می‌گوید خیلی زیاد است و راضی نیستم و باید اول به من می‌گفتید. در این جا حق با مشتری است یا تعمیرکار؟
در فرض مزبور اگر دستمزدی تعیین نشده است، تعمیرکار می تواند اجرت المثل کاری را که انجام داده است مطالبه کند.
در صورتی که مهر من بین نماز توسط فرزند کوچکم برداشته شود و هیچ وسیله ای که شرعاً سجده بر آن صحیح باشد در دسترس نداشته باشم، باید چه کنم؟
اگر نمازگزار در بین نماز چیزی که بر آن سجده می‌کند گم شود و چیزی که سجده بر آن صحیح است در دسترس نداشته باشد، چنانچه وقت وسعت داشته باشد باید نماز را بشکند، و اگر وقت تنگ است چنانچه لباس او از جنس کتان است یا چیزی که جنس پنبه و کتان دارد باید بر آن سجده کند و احتیاط آن است که تا سجده بر لباسی که از پنبه و کتان باشد ممکن است بر غیر آن یعنی غیر لباسی که از این جنس باشد سجده نکند؛ و اگر ندارد بنا بر احتیاط واجب بر پشت دست خود سجده کند.
اگر مالی در میان وسایل یکی از اشخاص خانواده پیدا شود (مثلاً لای کتاب یکی از اشخاص) و صاحب کتاب و بقیه اعضا به خاطر نیاورند که متعلق به چه کسی بوده، تکلیف چیست؟
اگر وسیله‌ای که مال در میان آن پیدا شده، از وسایل شخصی فرد خاصی بوده که معمولاً دیگران از آن استفاده نمی‌کرده اند، همان فرد می‌تواند از آن مال استفاده کند یا اجازه تصرف به دیگران بدهد و در صورتی که دو یا چند نفر خاص از افراد خانواده از آن وسیله استفاده می‌کرده‌اند، همان افراد با توافق یکدیگر می‌توانند از مال مذکور استفاده نمایند.
شخصی که گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده، زکات آن را نداده است، معامله نسبت به آن مقداری که باید بابت زکات داده شود، چه حکمی دارد؟ اگر شک داشته باشد، چطور؟
در فرض سؤال، معامله نسبت به سهم زکات، فضولی است و نیاز به ‎اجازه حاکم شرع دارد؛ پس اگر حاکم اجازه داد (خریدار) پول را به نسبتی که سهم زکات است به حاکم می‌دهد و آن مبلغ را از فروشنده پس می‌گیرد و اگر حاکم معامله را رد کرد، ‎زکات را پرداخت می کند و می‌تواند پول آن را از فروشنده پس بگیرد. این در ‎صورتی است که ندادن زکات (توسط فروشنده) احراز و مسلّم شود، اما در صورتی که ‎احراز شود یا احتمال داده شود که زکات، پرداخت شده است، چیزی برعهده خریدار نیست.
چنانچه سرمایه گذار، سرمایه خود را طی یک قرارداد به قصد مضاربه در اختیار عامل قرار دهد و در همان قرارداد، شرط نماید که جبران صد در صد ضرر و زیان ها بر عهده عامل باشد:
1. آیا این قرارداد صحیح است؟
2. پس از وقوع ضرر و زیان، آیا سرمایه گذار می‌تواند تقاضای جبران خسارت، توسط عامل را داشته باشد؟
3. آیا سرمایه گذار می‌تواند سودی را که قبل از شروع فعالیت و با فرض سود آور بودن فعالیت تجاری با عامل، شرط نموده است را مطالبه نماید؟
ج1و2) اگر عامل در حفظ سرمایه یا در معاملاتی که انجام می دهد زیاده روی یا کوتاهی کند و به این دلیل خسارتی وارد شود، ضامن است، در غیر این صورت ضامن خسارت نیست؛ البته اگر ضمن قرارداد شرط شود که در صورت هر گونه خسارت یا عدم سود، عامل از مال خودش جبران کند، شرط صحیح و لازم الاجراست.
ج3) سرمایه گذار نمی تواند قبل از حصول سود، سهم خود را از سود مطالبه کند، بله پس از تعیین درصد سهم عامل و سرمایه گذار از سود، می توانند شرط کنند که ماهانه مبلغی به عنوان علی الحساب به سرمایه گذار پرداخت شود و در پایان قرارداد بر اساس درصد تعیین شده در متن قرارداد، سهم هر یک از عامل و مالک، محاسبه یا مصالحه شود.
اگر کسی بعد از گذشت چند ماه از ماه رمضان، فراموش کند که چند روز در ماه رمضان را در مسافرت بوده است، در اینصورت باید چند روز روزه بگیرد و وظیفه اش چیست؟
کسی که چند روز از ماه رمضان را به خاطر سفر روزه نگرفته و تعداد آنها را نمی‌داند، چنانچه شروع سفر را نمی­‌داند؛ مثلاً نمی‌‌داند بیست و پنجم ماه رمضان به سفر رفته تا روزه‌های فوت شده، شش روز باشد یا بیست و ششم رفته تا پنج روز باشد، می‌تواند مقدار کمتر را قضا کند، اما در صورتی­ که زمان شروع عذر را می‌داند، مثلاً می‌‌داند روز پنجم ماه به سفر رفته ولی نمی‌‌داند شب دهم برگشته تا پنج روزه فوت شده باشد یا شب یازدهم برگشته تا شش روزه فوت شده باشد، در این صورت احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را قضا کند.
تفاوت احتیاط واجب و احتیاط مستحب در چیست؟
در احتیاط واجب مقلد می‌تواند به مجتهد دیگر که احتیاط نکرده و فتوای صریح دارد، با رعایت ترتیب اعلمیت رجوع کند؛ ولی احتیاط مستحب، همراه با فتواست و مکلف باید یا به فتوا عمل کند و یا به احتیاط مستحب و نمی تواند مانند احتیاط واجب به مرجع تقلید دیگری رجوع کند؛ مگر آنکه فتوای مجتهد دیگر، نزدیکتر به احتیاط باشد.
فردی که نمی‌داند روزه قضا دارد یا نه، آیا می‌تواند برای روزه نیت کند که «اگر روزه قضا دارم به آن نیت و اگر ندارم به نیت روزه مستحبی روزه می‌گیرم»؟ یا این که نیت هر مورد باید مستقل باشد؟
چنانچه نیت نماید که «به نیت ‌آنچه که وظیفه من هست (اعم از روزه قضا و مستحبی) روزه می‌گیرم» درست است و اگر در واقع روزه قضا بر عهده‌‌اش باشد، به عنوان روزه قضا محسوب می‌شود و اشکال ندارد.
آیا برای اجرای صیغه طلاق، که فقط صیغۀ آن خوانده شده و ثبت محضری نشده است، حضور فیزیکی دو شاهد عادل، الزامی است؟
اگر دو شاهد عادل، انشاء صیغه طلاق را به طور مستقیم و هم زمان بشنوند، کفایت می‌کند؛ اگرچه احتیاط مستحب، حضور در مجلس طلاق است.
به تازگی به شهر ایلام منتقل شده ام و از منزل تا محل کار هم 30 کیلومتر است:
1- حکم نماز و روزه در شهر ایلام چگونه است؟
2- آیا عنوان کثیر السفر برای بنده صدق می‌کند و در همه سفرها نمازم کامل است؟
1) چنانچه قصد دارید در ایلام برای مدت حداقل یکی دو سال زندگی کنید، چون آنجا محل استقرار شماست نمازتان در آنجا تمام و روزه صحیح است.
2) اگر هر روز به غیر از ایام تعطیل - و برای حداقل سه ماه - به محل کار می‌روید و برمی‌گردید، در این سفرهای شغلی، نمازتان تمام و روزه صحیح است.
اگر بعد از ازدواج موقت، دخول فقط از طریق مقعد صورت بگیرد، آیا در این صورت نیز نگه داشتن عده برای زن لازم است؟
در فرض مذکور، زن باید عدّه نگه دارد، مگر آنکه یائسه باشد.
مکروهات در خوردن و آشامیدن چیست؟
اموری که در غذا خوردن مکروه است:
1- در حال سیری غذا خوردن. 2- پر خوردن؛ و در روایت آمده است که خداوند عالم، بیشتر از هر چیز از شکم پر بدش می‌آید. 3- نگاه کردن به صورت دیگران در موقع غذا خوردن. 4- خوردن غذای داغ. 5- فُوت کردن چیزی که می‌خورد یا می‌آشامد. 6- منتظر چیز دیگر شدن بعد از گذاشتن نان در سفره. 7- پاره کردن نان با کارد. 8- گذاشتن نان زیر ظرف غذا. 9- پاک کردن گوشتی که به استخوان چسبیده، به طوری که چیزی در آن نماند. 10- پوست کندن میوه. 11- دور انداختن میوه پیش از آن که کاملًا آن را بخورد.
اموری که در آب آشامیدن مکروه است:
1- زیاد آشامیدن آب. 2- آشامیدن آن بعد از غذای چرب. 3- آشامیدن آب در شب به حالت ایستاده. 4- آشامیدن آب با دست چپ. 5- آشامیدن آب از جای شکسته کوزه و جایی که دسته آن است.
کارورز پزشکی (اینترن) و مرد هستم و در بخش زنان و زایمان کار می کنم؛ در استفاتائات برای آموزش پزشکی گفته شده که تنها ضرورت حفظ جان بیماران آینده، ملاک لمس و نگاه است و دستور استاد و کوریکولوم آموزشی ملاک نیست. با توجه به تعداد زیاد ماماها و مراکز بهداشت، این احتمال که پزشک مرد، بخواهد زایمان اورژانسی کسی را انجام بدهد (آن هم طبیعی) کم است ولی محتمل است؛ با توجه این که گاهی اوقات آنقدر فرصت کم است که شاید تا آمدن ماما یا متخصص زنان بچه بدنیا بیاید و من به عنوان پزشک مرد، موظفم جهت حفظ جان مادر و فرزند، وارد عمل شوم، آیا جایز است برای یادگیری تحت نظر متخصصین، روی بیماران بیمارستان آموزشی، زایمان طبیعی (که مستلزم لمس و نگاه است) را یاد بگیرم؟
تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فی‌نفسه حرام هستند، در مواردی که یادگرفتن این علم و شناخت راه‌های درمان بیماری‌ها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد؛ مشروط بر اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانایی نجات جان انسان‌ها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق به ‌دست می آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه‌ی بیماران بوده و مسئولیت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.