پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ

ارتباط با پایگاه PDF
آیا سرمایه ضروری که تنها وسیله امرار معاش مدیون است، جزء مستثنیات دَیْن محسوب می شود؟
سرمایه، جزء مستثنیات نیست.
اگر در اجاره‌نامه بنویسم و امضا کنم که: «مورد اجاره را تحویل گرفتم» ولی در واقعیت مورد اجاره به من تحویل نشده باشد، آیا باید اجاره بها یا اجرت المثل را بپردازم؟
اگر موجر ولو در فرض سؤال از دادن خانه امتناع ورزد، دادن اجاره بها بر مستأجر واجب نیست.
تماس بدن با میّتی که تیممّ بدل از غسل داده شده، آیا سبب غسل مسّ میّت می شود؟
اگر وظیفه تیمّم بوده است، بعد از تیمم، با مسّ میّت، غسل واجب نمی شود.
فردی پیش از فرا رسیدن سال خمسی، مبلغی جهت دارو و درمان، هزینه نموده و أسناد آن را جهت دریافت بیمه، به سازمان مربوطه ارسال کرده است. سازمان بیمه، بعد از گذشت سال خمسی، مبلغی را به ایشان پرداخت نمود. (نقداً یا چک روز یا به حساب ریخته یا...)
1- آیا به مبلغ دریافتی، خمس تعلق می گیرد؟
2- اگر به آن خمس تعلق می گیرد، آیا زمان پرداخت آن، هنگام دریافت مبلغ است؟ یا اگر تا سال خمسی بعد، هزینه نشد در آن زمان، باید خمس آن را بپردازد؟
ج1و2) اگر انسان هزینه درمان را از درآمد سال پرداخت کند و بعد از سال خمسی، بیمه، آن را به او برگرداند، به پول دریافتی از بیمه، خمس تعلق می گیرد، که باید بلافاصله پس از دریافت، فوراً پرداخت شود.
اما اگر هزینه درمان را از پول مخمس و یا پولی که خمس آن واجب نبوده، (مانند: هدیه و یارانه و...) پرداخته است، در این صورت مبلغ بازپرداختی بیمه، خمس ندارد.
من دختری سی و چهار ساله‌ام که متناسب با شأن خانواده ام برای مجالس خواستگاری و مهمانی چادر مناسب نداشتم. امسال چند تا چادر خریدم ولی تا زمان سال خمسی ام استفاده نکردم؛ آیا خمس دارد؟
در فرض سؤال چنانچه همه آن‌ها مورد نیاز و مطابق با شأن عرفی مناسب با شما باشد، پرداخت خمس آن، واجب نیست.
در حال روزه قضا، در خواب حالتی به من دست داد که بعد از بیداری جنب شدم. (بدون اختیار) آیا روزه باطل است؟
در فرض سؤال که به صورت عمدی نبوده است، روزه صحیح است.
حکم خوردن ملخ چیست؟
اگر ملخ را با دست یا به وسیله دیگری زنده بگیرند، بعد از جان دادن، خوردن آن حلال است. اما ملخی که بال در نیاورده و نمی‌تواند پرواز کند، حرام است.
در صورتی که نزد شخصی، پولی جهت مضاربه یا وکالت در معامله قرار گیرد و آن شخص با ادعای این که کارش سودی نداشته و با وعده این که سعی می‌کند اصل سرمایه را بازگرداند، برای چند سال، سرمایه بدون سود نزد او باقی بماند؛ آیا با توجه به وضعیت تورّم و اُفت ارزش پول در کشورمان، صاحب سرمایه حق دارد، مبلغی را بابت افت ارزش پول، علاوه بر اصل سرمایه، مطالبه کند؟
در فرض مذکور اگر مدت قرارداد به پایان رسیده و بعد از آن، اصل سرمایه را بازنگردانده است، در صورت مطالبه صاحب سرمایه، باید تورّم ناشی از افت ارزش پول را جبران کند.
اگر شاگردی بدون اجازه صاحبِ کار یا صاحب مغازه، پولی را از دَخل بردارد به قصد اینکه بعداً پول را برگرداند، آیا مصداق سرقت و غصب به شمار می آید؟
اگر بدون اجازه و رضایت صاحب مغازه باشد، غصب و حرام می باشد.
این که می گویند یک سوّم مال متوفی را می توان صرف دفن و کفن و مراسم کرد، شامل چه نوع از اموال متوفی می باشد؟
اگر میت برای کفن و دفن خود وصیت نکرده باشد، می توانند به طور متعارف که لایق شأن میت باشد، کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است، از اصل مال بردارند؛ ولی نسبت به مستحبات کفن و دفن و همچنین مراسم، چنانچه متوفی وصیتی نکرده باشد، بدون اذن ورثه حق برداشت ندارند.
شخصی در قنوت نماز از روی عمد، امّا بدون اطلاع به حکم شرعی، به معصوم (علیه السلام) سلام می داده؛ یعنی در قنوت می گفت: "السلام علیک یا أباصالح"؛ بعد از مطلع شدن از این که نماز را باطل می کند، ترک کرد. حالا حکم نمازهای قبلی این فرد چیست؟
اگر جاهل قاصر بوده و با اعتقاد به صحت انجام داده، نماز صحیح است و بنا بر احتیاط، سجدۀ سهو انجام شود.
آیا با ریخته شدن مقداری خون در رودخانه ای جاری و پر از آب گل آلود که حکم آب مضاف را دارد، تماماً نجس می شود؟ (با توجه به اینکه به مجرد رسیدن نجاست به آب مضاف نجس می شود)
مجرد آنچه در سؤال آمده موجب مضاف شدن آب نمی شود و به طور کلی، تا زمانی که به مضاف شدن آبی که قبلاً مطلق بوده، اطمینان نداشته باشید حکم آب مطلق را دارد و اگر مضاف شده باشد با برخورد با نجاست نجس می شود مگر اینکه به نحوی سرازیر باشد که جریان از بالا به پایین بر آن صدق کند و نجاست به قسمت پایین آن برخورد نماید در این صورت قسمتهای بالاتر نجس نمی شود.
کارمند هستم قطعه زمینی در شمال به منظور این که زمین‌های آن منطقه رشد کند و سود کنم، خریده‌ام. در چند سال گذشته با مشارکت یک کشاورز شمالی، برنج می‌کارم و از آن مصرف می کنم؛ آیا باید خمس زمین را بپردازم؟
اگر خود زمین را از درآمد بین سال خریده‌اید، باید خمس ارزش زمین را در سر اوّلین سال خمسی - به اضافه مقدار تنزّل ارزش پول - بپردازید؛ اما چنانچه آن را برای کشاورزی خریده‌اید تا آن را نفروخته اید، ترقّی قیمت آن، خمس ندارد؛ ولی اگر آن را برای تکسّب یعنی گران شدن و ترقّی قیمت آن، خریده‌اید، سر هر سال خمسی، خمس ترقّی قیمت - به قیمتی که مشتری دارد- را با ملاحظه کسر تورم اصل آن که تخمیس گردیده، باید بپردازید.
آیا هزینه طول درمان، خمس دارد؟ (هزینه ای که پزشک به خاطر استعلاج، استراحت داده و بیمه، پول استراحت را مثلاً روزی بیست تومان تا یک یا دو ماه می پردازد) اداره بیمه این ماه پول را داده و ماه بعد، سال خمسی من است. آیا باید خمسش را بدهم؟
اگر پول‌های پرداخت شده بر اساس قرارداد بین گیرنده آن وجوه با بیمه باشد؛ و یا اگر کارفرما حق بیمه را پرداخته و پرداخت کارفرما بر اساس شرط بین گیرنده و او (کارفرما) باشد، در این صورت حکم درآمد را دارد و إلّا حکم هدیه داشته و خمس آن واجب نیست.
پدرم شب جمعه هر هفته در خانه، مجلس روضه و عزاداری امام حسین علیه السلام برگزار می نمود. در اواخر عمر بخاطر کهولت سن و مریضی هزینه روضه را به روحانی مسجد می داد تا اقامه عزا شود. وصیت نموده که براداران وی مجلس روضه و اقامه عزا را ادامه دهند. آیا عمل به این وصیت واجب است؟ اگر برادران عمل به وصیت نکنند، گناه محسوب می شود؟ آیا می توان هزینه را محاسبه کرده و در مسجد محل یا حسینیه اقامه روضه و عزا کنند؟
اگر همه ورثه، اصل وصایت را قبول دارند و هزینه آن هم از ثلث متوفی است، عمل به آن واجب است و تغییر آن جایز نیست. البته برادران وی می توانند انجام وصیت را قبول نکنند و به دیگری واگذار نمایند.