پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ

ارتباط با پایگاه PDF
اگر از کسی بپرسم: «چه کسی زیرابت را زده است؟» و او اسم فرد را بیاورد، آیا غیبت محسوب می‌شود؟ آیا می‌تواند به عنوان تظلم مظلوم حساب شود؟
موارد مختلف است؛ اگر به قصد خیرخواهی، افشاگری صورت گرفته باشد، غیبت نیست ولی نباید لحن کلام به نحوی باشد که تحقیر و تنقیص مؤمن محسوب شود. البته اگر ظلمی صورت گرفته، می توان از باب تظلم گفت و اشکال ندارد.
شخصی امام جماعت بوده و تصور می کرده در سفرهای شغلی حتی اگر استمرار و کثرت نداشته باشد، باید نماز را تمام خواند و بر این اساس نمازش را تمام می خوانده و به دیگران نیز این فتوای اشتباه را منعکس کرده و آنها نیز نماز را تمام می خوانده اند؛ آیا این شخص و افراد تابع ایشان باید نمازهای خود را قضا نمایند؟
اگر بر خلاف وظیفه نماز را تمام خوانده اند، بنا بر احتیاط واجب باید نمازها را اعاده یا قضا کنند. ضمناً این شخص باید به کسانی که حکم را اشتباه گفته، حکم صحیح را بگوید.
کسی که حدود 40 روز، روزه قضای ماه رمضان برعهده اش است و قصد دارد برای ایام عید غدیر، یک هفته به سفر زیارتی مشهد برود آیا می تواند در وطن نذر کند که روز معین (مثلا عید غدیر امسال) را در سفر روزه بگیرد؟
چنانچه صیغه شرعی نذر با شرایط آن در وطنش خوانده شود، اشکال ندارد و روزه مذکور به عنوان روزه مستحبی صحیح است ولی روزه قضا محسوب نمی شود.
اگر برادرم به من بگوید، "یکی از دوستانم شراب خوار است"، در حالی که من نمی دانم که در مورد کدام دوستش صحبت می کند، آیا غیبت است؟
موارد مختلف است؛ کسی که عیب او گفته می شود، اگر برای مخاطب بکلی ناشناس و مجهول الهویه باشد، این عیب گویی، غیبت محسوب نمی‌شود، ولی اگر مردد میان چند نفر محدود باشد، بنابر احتیاط واجب باید اجتناب شود.
در رساله نماز و روزه اینگونه آمده:
مسئله ۹۵۴: زن بارداری که زایمان او نزدیک است، اگر می‌ ترسد که روزه برای جنین یا خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و در صورت اول (ضرر برای جنین) باید برای هر روز یک مدّ طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها (به عنوان فدیه) به فقیر بدهد و بعد از ماه رمضان نیز قضای آن را به جا آورد و در صورت دوم که برای خودش ضرر دارد، باید روزه هایی را که نگرفته، قضا نماید و بنابر احتیاط فدیه نیز بدهد.
مسأله ۹۵۶: در مساله فوق اگر تا ماه رمضان سال بعد روزه را نگیرد، در صورتی که کوتاهی کرده باشد، علاوه بر قضا، کفارۀ تاخیر هم واجب می شود ولی اگر به خاطر عذر، قضا را انجام نداده باشد، کفاره تاخیر ندارد و چنانچه این عذر، ترس ضرر برای فرزندش باشد، قضای روزه ها را هر زمان که بتواند باید انجام دهد و اگر عذر، ترس ضرر برای خودش باشد، قضا ساقط می شود و باید برای هر روز یک فدیه دهد.

حال در این فرض: زن بارداری که زایمان او نزدیک است، اگر می‌ ترسد که روزه برای جنین یا خودش ضرر داشته باشد باید روزه هایی را که نگرفته، قضا نماید و بنا بر احتیاط فدیه نیز بدهد. اگر تا ماه رمضان سال بعد نتوانست قضای روزه را به جا آورد اگر عذر، ترس ضرر برای خودش باشد، قضا ساقط می شود و باید برای هر روز یک فدیه دهد.

طبق حکم بالا آیا زن باردار باید دو بار فدیه دهد؟ یک بار بنا بر احتیاط واجب و یک بار هم به جای ساقط شدن قضا؟
بله؛ یک فدیه برای روزه نگرفتن در ماه مبارک رمضان که بنابر احتیاط است و دیگری برای ترک قضای آن (به خاطر ترس ضرر برای خودش) تا ماه رمضان آینده.
برای نماز ظهر باید نمازم را شکسته می‌خواندم، اما یادم رفته بود و نیت نماز چهار رکعتی کردم؛ وسط نماز یادم آمد که باید نمازم را شکسته می‌خواندم، اینجا باید نمازم را بشکنم و از اول شروع کنم یا می‌توانم نیتم را عوض کنم و ادامه دهم؟
در فرض سؤال، اگر پیش از قیام برای رکعت سوم یادتان آمد، باید نماز را دو رکعتی تمام کنید و نماز صحیح است و اگر بعد از قیام برای رکعت سوم و پیش از رکوع یادتان بیاید، باید بنشینید و سلام دهید؛ ولی اگر بعد از رفتن به رکوع رکعت سوم یادتان بیاید، نماز باطل است، خواه در وسعت وقت باشد یا در تنگی وقت؛ و باید نماز را اعاده یا قضا کنید.
چهار ماه پیش مشتری به مبلغ حدود یک میلیون و نیم سیم از مغازه ام به صورت قرضی برد و نگفت که کی میاره و تسویه می‌کنه. من هم نپرسیدم. فقط در دفتر یادداشت کردم. حالا من دقیقاً همان مقدار سیم را این ماه دو میلیون و چهارصد تومان خودم خریدم. (قیمت خریدی که برای خودم اومده) آیا من می توانم به جای یک میلیون و نیم، دو میلیون و چهارصد بگیرم؟ نزول محسوب میشه؟
چنانچه سیم را به صورت قرضی برده است، فقط می توانید مثل آن را دریافت کنید و یا آنکه با توافق، پول آن را به قیمت روز بگیرید و گرفتن اضافه جایز نیست. اما اگر منظورتان معامله نسیه است چون زمان پرداخت مشخص نشده معامله باطل است و اگر آن سیم ها موجود نیست مثل آن را بگیرید یا با توافق مشتری قیمت روز را دریافت کنید.
در استفتائات جدید آقا آمده: اقامت ده روز برای کسیکه از طلوع تا غروب وارد شهر میشه، ۲۴۰ساعت (معادل ده شبانه روز) و برای کسیکه مابین غروب تا طلوع وارد میشه باید تا غروب روز دهم بماند. حال، مورد دوم بیشتر از ۲۴۰ ساعت می شود یا کمتر؟ در واقع مبدأ محاسبه ده روز کی میشه؟
در فرض دوم غالباً کمتر از 240 ساعت می شود و مبدأ محاسبه آن اول طلوع آفتاب است.
بنده به مدت سه ماه (هفته ای دو یا سه بار) یا بیشتر از خاله خود شیر خورده ام؛ البته در این بین از مادر خود نیز شیر خورده ام. آیا در این صورت دختران خاله ام خواهران رضاعی من هستند یا خیر؟ با توجه به اینکه عرفاً گوشت و استخوان روییده است.
اگر پانزده مرتبه شیر کامل یا یک شبانه روز تمام شیر نخورده اید (به گونه ای که بین آن هیچ غذای دیگری نخورده باشید)، یا رویش گوشت و محکم شدن استخوان مستند به شیر خالۀ تنها نیست، رضاع محرّم، حاصل نشده است و به دختر خاله ها محرم نیستید.
١- در قطار و هواپیما که جهت قبله مشخص نیست در غیر حالت اضطرار و ضرورت می توان از دستشویی آن استفاده کرد؟
٢ - در قرائت سوره حمد برخی از مردم و حتی قرّاء عرب حرف "یاءِ" از کلمه یَوم را در مالک یَوم الدین، مضموم (یُوم الدین) می خوانند. آیا هر دو صحیح است؟ اگر امام جماعت چنین بخواند، اقتدا به او صحیح است؟
ج1) باید صبر کند؛ بلی اگر نتواند در این باره تحقیق کند و تأخیر در تخلی تا معلوم شدن طرف قبله مشکل باشد به هر طرف می‌ تواند تخلی کند، ولی اگر ظن به یک طرف برایش حاصل شود، بعید نیست که عمل بر طبق آن لازم باشد.
ج2) ملاک صحّت قرائت، رعایت حرکات و سکنات حروف و ادای آنها از مخارجشان است به گونه ای که عرب زبانان، آن را ادای آن حرف (نه حرف دیگری) بدانند و رعایت محسّنات تجویدی لازم نیست.
با توجه به اینکه صدای خواننده زن اگر غنایی باشد برای مرد حرام است، آیا گوش دادن به آهنگ هایی که توسط هوش مصنوعی ساخته می شوند و از صدای خوانندگان زن تقلید می کنند، نیز حرام است یا خیر؟
در موارد حرمت، فرقی بین اینکه منشأ تولید این صدا، شخص حقیقی و یا هوش مصنوعی باشد، وجود ندارد.
در مورد مسائلی که حضرتعالی فتوا نداده اید و احتیاط واجب داده اید با ترتیب الاعلم فالاعلم به مرجع دوم مراجعه کرده و مدتی عمل کردم.
الف) آیا اکنون می توانیم پس از اینکه مدتی عمل کردیم در همان مسئله به مرجع سومی رجوع کنیم که او هم دقیقاً از نظر ما مساوی با مرجع دوم بوده است؟
ب) این کار یعنی تغییر دادن مرجعی که به او در احتیاط واجب های شما رجوع کرده ایم با فرض مساوی بودن مراجعی که به آنها رجوع می کنیم، تا چند بار در یک عمل واحد خاص جایز است؟
بنا بر احتیاط واجب جائز نیست.
بنده برای گرفتن وام، پولی به ارزش ۵۰ میلیون تومان به بانک قرض الحسنه دادم و با بنده شرط شده که بعد از چند ماه می توانم دو برابر پولم یعنی ۱۰۰ میلیون با سود ۴ درصد وام بگیرم و شرط شده حق برداشت اون ۵۰ میلیون رو تا اتمام قسط وام نخواهم داشت و از ضامن بنده هم برای اطمینان یک چک سفید دریافت کرده اند. آیا این کار از نظر شرعی درسته؟
اگر مسدود شدن مبلغ یاد شده از شرایط مذکور در قرارداد قرض باشد، جایز نیست.
در رساله نماز و روزه آمده است اگر کسی به نمازگزار سلام دهد، در جواب او نباید علیکم السلام بگوید بلکه باید سلام را مقدم کند. حال سوال بنده این است که اگر شخصی یا به خاطر ندانستن مسأله و یا به خاطر غفلت و سهو، علیکم را بر سلام مقدم کند، آیا نماز وی باطل می شود؟
در فرض سؤال، نمازهای او باطل نیست ولی باید به تعداد مواردی که یقین دارد، هر کدام دو سجده سهو انجام دهد.
دو ماه روزه گرفتن به عنوان کفاره را به ماه قمری حساب کنیم یا شمسی؟ چون اگر شمسی و در تابستان حساب کنیم، می‌شود ۶۲ روز و اگر قمری حساب کنیم، احتمال دارد ۵۹ روز شود. آیا همان ۶۰ روز که در بعضی مسائل رساله نماز و روزه آمده کفایت می‌کند؟ یا اینکه احتیاطا ۶۲ روز روزه بگیریم؟
در این گونه امور ملاک ماه قمری می باشد؛ بنابراین اگر از اول ماه قمری شروع به روزه گرفتن کردید، دو ماه قمری ـ هرچند کمتر از سی روز ـ کفایت می‌‌کند و همچنین اگر مثلاً از روز هفتم ماه قمری شروع کردید تا پایان روز ششم از ماه سوم کفایت می‌‌کند.