پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ

ارتباط با پایگاه PDF
آیا وقف قدر السهم در ملک مشاعی و یا سهام کارخانه‌ای که متعلق به خود شخص است، نیاز به اذن سایر شرکا دارد؟ یعنی بدون اذن شرکاء نمی‌تواند قدر السهم خود را وقف کند؟
وقف سهام یا مال مشاع، جایز است مشروط به این که در جهت وقف هر چند بعد از تفکیک و تقسیم قابل انتفاع باشد و نیازی به اذن سایر شرکا ندارد؛ ولی در اموال مشاع تصرف خارجی هیچکدام، بدون اجازه مابقی شرکا، جایز نیست.
مالک یک قطعه زمین، چهارصد متر از زمینش را برای مسجد، وقف کرد.
با این که دو تا مسجد در این روستا (شهر کوچک) وجود دارد و جای مشخص برای آموزش احکام دین، وجود ندارد؛ و به وجود چنین جایی نیاز است:
1. آیا تبدیل ساختمان مسجد به ساختمانی برای آموزش معارف دینی، جائز است؟
2. آیا ساختن یک طبقۀ دیگر، غیر از مسجد (به اضافۀ مسجد) یا یک ساختمان دیگر نزدیک مسجد به عنوان مدرسۀ دینی، جائز است؟
ج1) اگر مالک، زمین را به عنوان وقف برای مسجد به متولی تحویل داده باشد یا خود واقف، به عنوان متولی سازنده مسجد عمل کرده باشد و یا با اجازۀ او به عنوان وقف مسجد در آن زمین نماز خوانده باشند؛ وقف مسجد محقق شده و تغییر و تبدیل آن جایز نیست.
ج2) ساختن مکان دیگر در همان زمین در کنار مسجد از پاسخ اول روشن شد؛ اما ساختن طبقات دیگر بستگی به نیت واقف در هنگام وقف و قبض دارد.
در حال خواندن نماز آیات بودم؛ پس از اتمام رکعت اول و انجام دو سجده آن، متوجه شدم که برای به جا آوردن نماز صبح فرصتی باقی نمانده است و اگر بخواهم نماز آیات را تمام کنم نماز صبح قضا خواهد شد، تکلیف چیست؟
در فرض مذکور باید نماز آیات را قطع کرد و نماز یومیه را خواند و دوباره نماز آیات را خواند؛ اگر غیر از نماز یومیه، کاری که منافات با نماز دارد، انجام نگرفته باشد می‎توان نماز آیات را از همان جایی که قطع شده ادامه داد و تمام کرد و نیازی به اعاده نیست.
اگر شخصی به صورت قسطی سرویس طلا بخرد و بگوید: آخر ماه باقی پول را پرداخت می‌کند و فروشنده بگوید: موقع پرداخت، طلا را به قیمت روز حساب می‌کنم؛ آیا این نوع خرید طلا، ربا حساب می‌شود؟
به طور کلی در معامله لازم است ثمن (قیمت جنس) مشخص شود، وگرنه معامله باطل است؛ بله اگر مبلغی را به عنوان بیعانه پرداخت نماید و آخر ماه معامله انجام شود، ولو به قیمت روز، اشکال ندارد.
اگر مسافری در رفت 19 کیلومتر برود و در برگشت 23 کیلومتر مسافت طی کند تا برگردد، یعنی رفت او کمتر از 20/5 کیلومتر است، ولی مجموع رفت و برگشت 42 کیلومتر است، آیا نمازش کامل است یا شکسته؟
در فرض سؤال نماز او تمام است.
آیا در مورد تراشیدن ریش با تیغ، می‌توان به دیگران تذکر داد؟ با توجه به اینکه از میان مراجع زنده، برخی حکم به مکروه بودن زدن ریش با تیغ می‌دهند با این وجود، آیا باید به افراد تذکر بدهیم؟
اگر احتمال بدهید که عذر شرعی در انجام عمل مذکور دارد (از جمله تقلید از کسی که آن را حرام نمی‌داند)، نباید تذکر بدهید.
شخص معذور از تطهیر، آیا می تواند با همان بدن و لباس نجس تیمم کند و نماز بخواند؟
اگر امکان انجام وضو یا غسل - هرچند با کمک گرفتن از دیگران - باشد و ضرری هم برای او نداشته باشد، تیمم کافی نیست؛ نسبت به نماز نیز اگر تطهیر بدن یا تعویض لباس نجس برای نماز مقدور نباشد، نماز خواندن با آن نجاست مانعی ندارد.
به خانواده پدر من از پدرش یک باغ در روستا ارث رسیده است که در ۲۰ سال گذشته اطلاعی از آن نداشتیم و خواهر پدر من که از زن دیگری است درحالی که می‌دانست، آن باغ را برای خود برداشته و در باغ، درختان گردو کاشته‌اند؛ حال که ما فهمیده ایم و سندش را پیدا کرده ایم آیا می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم؟
بدون رضایت صاحب درخت، استفاده از میوه‌ها جایز نیست. البته اگر کسی در زمین غصبی درخت بکارد، درخت و میوه آن، مال خود او است و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده، باید فوراً درخت خود را، اگر چه ضرر نماید، از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابی‌هایی را که در زمین پیدا شده، درست کند؛ مثلا جای درخت‌ها را پر نماید و اگر به واسطه این‌ها قیمت زمین از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمی‎تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین هم نمی‌تواند او را مجبور کند که درخت را به او بفروشد.
اگر از خطبه‌های نماز جمعه جا بمانیم و هنگامی به محل برگزاری نماز برسیم که امام جمعه می‌خواهد نماز جمعه را شروع کند؛ تکلیف ما در مورد نماز ظهر چیست؟
اگر مأموم به چیزی از خطبه‌های نماز جمعه نرسد، بلکه فقط هنگام نماز، حاضر شود و به امام جمعه اقتدا کند؛ نماز او صحیح و مُجزی از نماز ظهر است،
1. حکم کشمش باد کرده در غذا چیست؟
2. آیا برای این که نجس نشود باید روی حرارت قرار داد و بعد روی سطح دیگری که شعله ندارد قرار دهیم و هم بزنیم؟
ج1و2) به طور کلی کشمش با پختن و جوشاندن به هر نحوی باشد، نجس نمی‌شود و خوردن آن اشکال ندارد.
بنده در روزهای اخیر، شب تا صبح مشغول درو کردن گندم در مزارع دور از شهر بودم. حوالی صبح بعد از اذان، برای شناسایی قبله مشکوک شدم؛ در نتیجه نتوانستم به طور صحیح تشخیص بدهم. بلافاصله به طرفی در حال شک، نماز خواندم؛ اما بعد از طلوع آفتاب، متوجه شدم تقریباً به سمت مغرب نماز خوانده ام. (قبله سمت جنوب بود)
1. آیا در این موارد باید نماز را به چهار طرف خواند؟
2. نمازهایی که به همین روال، اشتباه خوانده شده؛ حکم‌شان چیست؟
ج1و2) اگر برای یافتن جهت قبله، هیچ راهی نداشته‌اید و گمان‌تان هم به هیچ طرفی نبوده است، بنابر احتیاط واجب باید به چهار طرف نماز می‌خواندید. بنابر این در فرض سؤال، بنابر احتیاط واجب باید قضای نمازها را به جا آورید.
اگر احتمال مفسده می‌دهیم -مثلاً بیست درصد- که اگر امر به معروف و نهی از منکر انجام شود، آبروی ما می‌رود، آیا این مجوّز ترک نهی از منکر است؟
به طور کلی اگر احتمال عقلایی برای ضرر جانی یا آبرویی در امر به معروف و نهی از منکر وجود داشته باشد، امر به معروف و نهی از منکر، واجب نیست و تشخیص آن با مکلف است. البته مکلف، موظف است ملاحظۀ اهمیت را بکند؛ یعنی باید در تمام معروف و منکرها بین مفسدۀ امر و نهی و مفسدۀ ترک امر و نهی مقایسه کند و سپس به آن چه مهمتر است عمل نماید و تشخیص با خود مکلف است.
آیا می‌توان قرآن های وقفی و بلااستفاده قدیمی و کهنه مسجد را جهت تخمیر فروخت و با پول آنها قرآن خرید یا خرج مسجد کرد؟
به طور کلی فروش وقف جائز نیست؛ مگر آن که استفاده از آن به هیچ وجه ممکن نباشد که در اینصورت چنانچه باقی ماندن آنها موجب از بین رفتن شان می شود، به مسجد دیگری که به قرآن ها نیاز دارد برده شود و چنانچه در مساجد دیگر نیز اصلاً قابل استفاده نباشد و هیچ راهی برای استفاده آنها به جز فروش نباشد و باقی ماندن آنها نیز موجب تلف شدن می شود، می توانید بفروشید و با آن قرآن خریده تا در همان محل استفاده شود و اگر ممکن نبود در مصلحت های مشابه دیگر در آن مسجد استفاده شود.
1. آیا نماز خواندن با لباسی که با آب غصبی شسته شده، درست است؟
2. آیا نماز خواندن با لباسی که روی طناب غصبی یا جای غصبی خشک شود، صحیح است؟
ج1) در صورتی که لباس، خشک شده باشد، نماز با آن منعی ندارد.
ج2) نماز صحیح است.
آیا با دفن اولین میت در یک زمین به عنوان قبرستان که وقف‌نامه ندارد ولی به صورت معاطات به نام قبرستان، وقف شده است، زمین مذکور حکم قبرستان را پیدا می‌کند؟
اگر مالک، زمین را به نیت وقف برای دفن اموات مسلمین در اختیار دیگران قرار داده باشد و با اذن او، میت در آن دفن شده باشد، زمین مذکور حکم وقف را دارد.