پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (حقوق)

ارتباط با پایگاه
اگر شوهر با کار کردن همسر در ادارات دولتی، دانشگاه و هر محیط کاری خارج از منزل مخالف باشد، زن شرعاً چه وظیفه ای دارد؟
به طور کلی خروج زن از خانه بدون اجازه شوهر جایز نیست؛ مگر آنکه خروج از منزل در ضمن عقد، شرط شده باشد.
حدود سه سال پیش با خانمی ازدواج کردم که پسری یازده ساله داشت (الآن حدود چهارده سال دارد)؛ آن زمان ازدواجمان را از پسرش مخفی نگه داشتیم. سرپرستی این پسر بر عهده مادرش است و خانه مسکونی آن ها به نام پسر است.
سؤال بنده این است که رفت و آمد بنده به این خانه و وضو و غسل و نماز در آن چه حکمی دارد؟ همچنین حکم غسل و نمازهای قبلی بنده که در این خانه انجام داده ام، چیست؟
در فرض سؤال اگر خانه شرعاً مِلک پسر است، مثل این که به وی ارث رسیده، چنان چه پسر بالغ و عاقل است، باید با اجازۀ خود او باشد و إلّا تصرف جایز نیست. اما در صورتی که بالغ نشده، تصرف در اموال او باید با اجازۀ ولیّ (پدر یا جدّ پدری) بچه باشد. و اگر هر دو فوت شده اند، اختیار با قیّم شرعی است که توسط پدر یا جدّ پدری یا حاکم شرع معیّن می شود.
در هر صورت چنان چه مادر قیّم شرعی او باشد، باید کلیه تصرفات در مال صغیر، با اذن او و رعایت مصلحت بچه باشد (مثلاً اجاره استفاده از منزل برای بچه کنار گذاشته شود یا ...) که در این صورت عبادات قبلی هم صحیح است.
اگر کسی به مال غیر، مانند خودرو، خسارت وارد کند و سبب کاهش قیمت آن شود، علاوه بر پرداخت خسارت ظاهری مال، آیا شرعاً ضامن افت قیمت مال خسارت دیده نیز می‌باشد؟
اگر اُفت قیمت، طوری باشد که عرفاً خسارت و ضرر صدق کند، ضامن است.
کنترل گوشی موبایل فرزند توسط پدر، چه حکمی دارد؟
پدر نسبت به فرزند نابالغ وظیفه دارد که از هر چیزی که موجب فساد اخلاق و یا فساد اعتقادی فرزند می شود مواظبت نماید. بنا بر این چنانچه در مواردی این امر مترتب بر کنترل گوشی او باشد، نسبت به فرزند نابالغ، کنترل گوشی فرزند اشکال ندارد؛ بلکه در بعضی موارد، واجب است؛ ولی در غیر از این مورد، تصرّف در مال دیگری - هر چند فرزند بالغ باشد - و تجسّس در گوشی موبایل وی بدون کسب رضایت از او، جایز نیست.
خواهرم سفیه است؛ مقداری پول نزد من دارد و خودش از این موضوع اطلاع ندارد؛ من هم آن پول را به همراه پول خودم در بانک پس انداز کرده ام. آیا وظیفه دارم به پول خواهرم سود اضافه کنم؟
اگر خواهرتان از کودکی سفیه بوده، ولیّ شرعی وی، پدر یا جدّ پدری‌ اش است و تصرّف شما در اموال وی بدون اذن ولیّ شرعی ایشان جایز نیست. اما اگر بعد از بلوغ، سفیه شده؛ باید برای ایشان از طرف حاکم شرع، قیم تعیین شود و چنانچه شما از طرف پدر یا جد پدری و یا حاکم شرع به عنوان قیّم انتخاب شده اید، تصرف در اموال ایشان، به جهت مصلحت ایشان اشکالی ندارد و باید سود ایشان را هم اضافه نمایید.
بنده با خانمی ازدواج کرده‌ام که از همسر اولش دو فرزند دارد و با ما زندگی می‎کنند؛ به خاطر فوت همسر قبلی‌اش، به ایشان و بچه‌ها حقوقی از طرف اداره تأمین اجتماعی اختصاص یافته است. با توجه به وضعیت مالی بنده به خاطر حقوق پایین، از حقوق آن‎ها نیز استفاده می‎کنم. حال بفرمایید حکم آن چیست؟ و این که تا کنون از آن حقوق برداشت کرده‎ام؛ و توان باز پس دادن آن را ندارم؛ تکلیف من چیست؟
در صورتی که فرزندان صغیر هستند، حقوقی را که به فرزندان می دهند تنها برای خودشان با اذن ولیّ شرعی یا قیّم آنها مصرف می شود و مصرف در غیر مورد مزبور حرام و موجب ضمان است. آنچه را تا به حال مصرف کرده اید، هر زمان که قدرت مالی پیدا کردید واجب است به آنها برگردانید، مگر اینکه پس از بلوغ و رشد مالی از حق خودشان گذشت کنند.
1. پولی که شوهر به زن می‌دهد تا امورات یومیه‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش را بگذراند (مثل هزینه‎‌های رفت و آمد، مایحتاج خانه، لباس و آرایشگاه)، آیا در ملکیّت زن قرار می‎گیرد؟
2. چنانچه از این پول برای خود، پس انداز کند؛ آیا می تواند بدون اجازه شوهرش با این پول، برای دیگران هدیه بخرد؟
ج1و2) موارد مختلف است؛ در صورتی که شوهر، پول را به همسر خود تملیک کرده باشد، چه بابت نفقه یا هبه و امثال آن، مبلغ مذکور متعلق به زن است و تصرفاتش در آن بدون اجازۀ شوهر نافذ است.
ولی اگر آن وجوه را به صورت امانت در اختیار همسر قرار داده تا برای خودش و خانواده هزینه کند؛ چنانچه اضافه بیاید، مقدار اضافی متعلق به شوهر است و تصرفات زن در آن اموال باید با اجازۀ شوهر باشد.
آیا پول هایی را که دیگران به کودک نابالغ، هدیه می دهند و مال خود او می‌باشد، جائز است در نیازهای کودک (خوراک و پوشاک) مصرف کنیم؟ یا نگهداری آن ها تا زمان بلوغ او، بر ولیّ وی واجب است؟
پدر و جدّ پدری طفل در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند، که برای او مفسده نداشته باشد؛ بلکه بهتر آن است که تا مصلحت نباشد نفروشند؛ اما وصی پدر و وصی جد پدری و حاکم شرع، فقط در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند که مصلحت طفل در آن باشد.