پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (حقوق)

ارتباط با پایگاه PDF
آیا حرف یک نفر عادل (به طوری که نسبت به صحت کلام و همچنین دقیق بودن او در این موارد اطمینان داریم) مبنی بر جواز ناشر کتاب برای استفاده از نسخه تصویری آن، حجت است؟
در صورتی که اطمینان به کلام او داشته باشید می‌توانید عمل نمایید.
آیا کار کردن زن در خارج از خانه، بدون اذن شوهر جایز است؟ در صورت عدم جواز، آیا درآمد حاصل از این کار، حلال است؟
کار کردن زن در بیرون از منزل اگر منافی با حقوق زناشویی شوهر نباشد، با حفظ حجاب و مراعات ضوابط دیگر اشکال ندارد ولی خروج زن از منزل، منوط به اجازه شوهر است؛ مگر این که ضمن عقد، شرط شده و یا عقد مبنی بر آن واقع شده باشد. در هر صورت، اجرت کار، حلال و متعلق به زن است.
اگر شوهر با کار کردن همسر در ادارات دولتی، دانشگاه و هر محیط کاری خارج از منزل مخالف باشد، زن شرعاً چه وظیفه ای دارد؟
به طور کلی خروج زن از خانه بدون اجازه شوهر جایز نیست؛ مگر آنکه خروج از منزل در ضمن عقد، شرط شده باشد.
حدود سه سال پیش با خانمی ازدواج کردم که پسری یازده ساله داشت (الآن حدود چهارده سال دارد)؛ آن زمان ازدواجمان را از پسرش مخفی نگه داشتیم. سرپرستی این پسر بر عهده مادرش است و خانه مسکونی آن ها به نام پسر است.
سؤال بنده این است که رفت و آمد بنده به این خانه و وضو و غسل و نماز در آن چه حکمی دارد؟ همچنین حکم غسل و نمازهای قبلی بنده که در این خانه انجام داده ام، چیست؟
در فرض سؤال اگر خانه شرعاً مِلک پسر است، مثل این که به وی ارث رسیده، چنان چه پسر بالغ و عاقل است، باید با اجازۀ خود او باشد و إلّا تصرف جایز نیست. اما در صورتی که بالغ نشده، تصرف در اموال او باید با اجازۀ ولیّ (پدر یا جدّ پدری) بچه باشد. و اگر هر دو فوت شده اند، اختیار با قیّم شرعی است که توسط پدر یا جدّ پدری یا حاکم شرع معیّن می شود.
در هر صورت چنان چه مادر قیّم شرعی او باشد، باید کلیه تصرفات در مال صغیر، با اذن او و رعایت مصلحت بچه باشد (مثلاً اجاره استفاده از منزل برای بچه کنار گذاشته شود یا ...) که در این صورت عبادات قبلی هم صحیح است.
بنده برای کشیدن دندان عقل به جراحی مراجعه کردم؛ گفتند هزینه اش سیصد هزار تومان است و من قبول کردم؛ ولی موقع جراحی، نتوانستند کار را تمام کنند و بدون این که دستمزدشان را طلب کنند، گفتند: "هزینه جراحی من را به یک جراح دیگر بدهید." ولی من از جراحی منصرف شدم. آیا من باید دستمزد ایشان را پرداخت کنم؟ با توجه به این که، کار دندانم را نیمه تمام گذاشتند و حرفی از دستمزدشان نزدند.
با توجه به این که عامل، قصد تبرّع کرده، تکلیفی بر عهده شما نیست.
آیا پرداخت هزینه‌های ایمپلنت (کاشت دندان) بر عهده زوج می باشد؟ یادآور می شوم ایمپلنت جنبه درمانی دارد و زیبایی و تشریفاتی نیست.
هزینه بیماری‎های متعارف که اکثر اشخاص در طول سال به آن مبتلا می‌شوند، جزء نفقه واجب محسوب می شود؛ در غیر این صورت جزء نفقه واجب نیست؛ به خصوص اگر به صَرف هزینه زیادی، احتیاج باشد.
مردی با آن‎که توانایی مالی دارد، خرجی زنش را پرداخت نمی‌کند؛ آیا بر زن جایز است بدون اجازه از اموال شوهر استفاده کند؟
زنی که از شوهر اطاعت می کند، اگر مطالبه خرجی کند، و شوهر ندهد، می تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین، مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد، می تواند در هر روز به اندازه نفقه واجب آن روز، بدون اجازه از مال او بردارد و نه بیشتر، و نه نفقه ایام گذشته و نه آینده.
1. آیا نفقه زن، حق است یا حکم؟
2. آیا نفقه زن در عقد دائم به صورت شرط ضمن عقد به طور کامل قابل اسقاط است یا می توان با شرط ضمن عقد، آن را محدود کرد؟
ج1و2) نفقه زن حق اوست و نفقه واجبه را مالک می شود و قابل اسقاط بوده و همچنین قابلیت محدود کردن در شروط ضمن عقد نیز دارد.
اگر کسی به مال غیر، مانند خودرو، خسارت وارد کند و سبب کاهش قیمت آن شود، علاوه بر پرداخت خسارت ظاهری مال، آیا شرعاً ضامن افت قیمت مال خسارت دیده نیز می‌باشد؟
اگر اُفت قیمت، طوری باشد که عرفاً خسارت و ضرر صدق کند، ضامن است.
در استفتاءات مرحوم امام ره آمده است:
"خروج زن از منزل در غیر موارد وجوب، منوط به إذن شوهر است و در غیر استمتاعات و امور مربوطۀ به آن، واجب نیست دستورات شوهر را اطاعت کند و اگر شوهر مرتکب خلافی شود، زن غیر از امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای ندارد."
سؤال:
آیا زن می تواند بدون رضایت شوهر در خانه، شغلی مانند خیاطی برای خود راه اندازی کند و برای مشتری لباس بدوزد؟
اگر شغل مذکور، خلاف استمتاعات شوهر بوده یا مستلزم تصرف در اموال شوهر باشد، بدون اجازه و رضایت شوهر جایز نیست؛ در غیر این موارد اشکالی ندارد.
کنترل گوشی موبایل فرزند توسط پدر، چه حکمی دارد؟
پدر نسبت به فرزند نابالغ وظیفه دارد که از هر چیزی که موجب فساد اخلاق و یا فساد اعتقادی فرزند می شود مواظبت نماید. بنا بر این چنانچه در مواردی این امر مترتب بر کنترل گوشی او باشد، نسبت به فرزند نابالغ، کنترل گوشی فرزند اشکال ندارد؛ بلکه در بعضی موارد، واجب است؛ ولی در غیر از این مورد، تصرّف در مال دیگری - هر چند فرزند بالغ باشد - و تجسّس در گوشی موبایل وی بدون کسب رضایت از او، جایز نیست.
خواهرم سفیه است؛ مقداری پول نزد من دارد و خودش از این موضوع اطلاع ندارد؛ من هم آن پول را به همراه پول خودم در بانک پس انداز کرده ام. آیا وظیفه دارم به پول خواهرم سود اضافه کنم؟
اگر خواهرتان از کودکی سفیه بوده، ولیّ شرعی وی، پدر یا جدّ پدری‌ اش است و تصرّف شما در اموال وی بدون اذن ولیّ شرعی ایشان جایز نیست. اما اگر بعد از بلوغ، سفیه شده؛ باید برای ایشان از طرف حاکم شرع، قیم تعیین شود و چنانچه شما از طرف پدر یا جد پدری و یا حاکم شرع به عنوان قیّم انتخاب شده اید، تصرف در اموال ایشان، به جهت مصلحت ایشان اشکالی ندارد و باید سود ایشان را هم اضافه نمایید.
بنده با خانمی ازدواج کرده‌ام که از همسر اولش دو فرزند دارد و با ما زندگی می‎کنند؛ به خاطر فوت همسر قبلی‌اش، به ایشان و بچه‌ها حقوقی از طرف اداره تأمین اجتماعی اختصاص یافته است. با توجه به وضعیت مالی بنده به خاطر حقوق پایین، از حقوق آن‎ها نیز استفاده می‎کنم. حال بفرمایید حکم آن چیست؟ و این که تا کنون از آن حقوق برداشت کرده‎ام؛ و توان باز پس دادن آن را ندارم؛ تکلیف من چیست؟
در صورتی که فرزندان صغیر هستند، حقوقی را که به فرزندان می دهند تنها برای خودشان با اذن ولیّ شرعی یا قیّم آنها مصرف می شود و مصرف در غیر مورد مزبور حرام و موجب ضمان است. آنچه را تا به حال مصرف کرده اید، هر زمان که قدرت مالی پیدا کردید واجب است به آنها برگردانید، مگر اینکه پس از بلوغ و رشد مالی از حق خودشان گذشت کنند.
1. پولی که شوهر به زن می‌دهد تا امورات یومیه‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش را بگذراند (مثل هزینه‎‌های رفت و آمد، مایحتاج خانه، لباس و آرایشگاه)، آیا در ملکیّت زن قرار می‎گیرد؟
2. چنانچه از این پول برای خود، پس انداز کند؛ آیا می تواند بدون اجازه شوهرش با این پول، برای دیگران هدیه بخرد؟
ج1و2) موارد مختلف است؛ در صورتی که شوهر، پول را به همسر خود تملیک کرده باشد، چه بابت نفقه یا هبه و امثال آن، مبلغ مذکور متعلق به زن است و تصرفاتش در آن بدون اجازۀ شوهر نافذ است.
ولی اگر آن وجوه را به صورت امانت در اختیار همسر قرار داده تا برای خودش و خانواده هزینه کند؛ چنانچه اضافه بیاید، مقدار اضافی متعلق به شوهر است و تصرفات زن در آن اموال باید با اجازۀ شوهر باشد.
آیا پول هایی را که دیگران به کودک نابالغ، هدیه می دهند و مال خود او می‌باشد، جائز است در نیازهای کودک (خوراک و پوشاک) مصرف کنیم؟ یا نگهداری آن ها تا زمان بلوغ او، بر ولیّ وی واجب است؟
پدر و جدّ پدری طفل در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند، که برای او مفسده نداشته باشد؛ بلکه بهتر آن است که تا مصلحت نباشد نفروشند؛ اما وصی پدر و وصی جد پدری و حاکم شرع، فقط در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند که مصلحت طفل در آن باشد.