پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
مقداری پول به عنوان زکات برای خرید کتاب از طریق پدرم به اینجانب که طلبه هستم، داده شد؛ آیا می‎توانم با آن، نرم افزارهای نور که قرآنی و روائی هستند را بخرم؟
اگر احتیاج داشته باشید، می‎توانید این زکات را در مورد آنچه مربوط به علوم دینی می‌شود، صرف کنید.
آیا به طلاها و نقره‌هایی که خانم‎ها دارند، زکات تعلّق می‎گیرد؟
به طلاهای مذکور، زکات، تعلّق نمی‎گیرد.
مجموعه کاری ما شرکتی است که صد در صد سرمایه و سهامش، مربوط به بانکی است که زیر مجموعه یکی از نهادهای انقلابی است. حوزه کاری شرکت ما، کشاورزی بوده و در کشت و زرع و دامداری نیز فعال است؛ با توجه به این که مجموعه خصوصی نیست، آیا به محصولات تولیدی از قبیل گندم، جو، گوشت گاو و گوسفند، زکات، تعلق می‌گیرد؟
در فرض مذکور، زکات تعلق نمی گیرد.
آیا به پسر بالغی که پدرش فوت کرده و فقیر است، مادر می‎تواند به او زکات بدهد؟
فرزند، واجب النفقه مادر است و نمی‎تواند زکات خود را بابت مخارج زندگی به فرزند خود بدهد؛ ولی برای ادای دَین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر و مادر واجب نیست، اشکال ندارد.
در توضیح المسائل حضرت امام، نصاب گوسفند آمده است اما ما بُز داریم و نصاب بُز را نمی‎دانیم. حال چند نکته برای ما روشن نیست و آن این است که:
1- آیا بُز نیز مانند گوسفند، زکات دارد و جزء گوسفند حساب می‎شود یا نه، فقط خمس دارد؟
2- اگر زکات دارد، حدّ نصاب آن چه قدر است؟
3- اگر خودمان علوفه و خوراک دام را خریداری کنیم در داشتن زکات یا نداشتن آن تأثیری دارد؟
ج1) تفاوتی ندارد؛ توجه داشته باشید با دادن زکات، خمس ساقط نمی‎شود.
ج2) نسبت به حدّ نصاب، گوسفند و بُز، حکمشان یکی است؛ البته در خصوص بز، باید داخل سال سوم شده باشد.
ج3) در وجوب زکات حیوان، شرط است که تمام سال، سائمه باشد و در بیابان بچرد. پس اگر در بین سال، علوفه به آن داده شود به مقداری که عرفاً عنوان سائمه در تمام سال بر آن صدق نکند، زکات ندارد.
1. اگر زکات غلات، واجب شد (دانه‎های گندم بسته شد و انگور غوره شد و... ) چنانچه قبل از رسیدن وقت زکات، (وقت درو و خشک شدن انگور و ...) مال، تلف شود؛ آیا زکات ساقط است؟
2. در برخی مناطق، مرسوم است که بعد از بسته شدن دانه‎های گندم و غوره شدن انگور و غیره، محصول را فروخته (زمین را اجاره می‌دهند) و در وقت برداشت، مستأجر، محصول را برداشت می‌کند؛ در این صورت، دادن زکات بر عهدۀ کیست؟
ج1) تلف بدون تفریط، قبل از فرا رسیدن زمان ادای زکات، ضمان ندارد.
ج2) اگر بعد از غوره شدن و یا بسته شدن دانۀ گندم، محصول را بفروشد، زکات بر عهدۀ فروشنده است.
آیا فرزندی که ازدواج کرده و زندگی مستقلی دارد، باز هم واجب‌النفقه محسوب می‌شود؟ آیا جایز است پول فطریه را به دخترم بدهم؟
اگر فرزند، توانایی تأمین مخارج زندگی خود را نداشته باشد، بر عهده پدر است، که نیاز او را برطرف سازد و ازدواج و عدم آن، تأثیری ندارد؛ لذا نمی‎توان به او فطریه داد، ولی اگر داماد (شوهر دختر) فقیر است، می‎توان فطریه را به او پرداخت کرد، هرچند صَرف همسرش نماید.
پدر من در حدود صد و بیست گوسفند بزرگ و کوچک (بزرگتر از شش ماه و کمتر از آن) دارد. غذای کمی از احشام از مرتع (که به صورت اجاره است) تهیه می‌شود و بقیه آن از طریق هزینه شخصی، تأمین می‌گردد. نحوه وجوب و پرداخت زکات این اموال و مقدار آن را بیان بفرمائید.
در فرض سؤال، زکات، واجب نیست چون یکی از شرایط وجوب زکات این است که گوسفندان در تمام سال از علف بیابان بچرد. پس اگر تمام سال، یا مقداری از آن را، از علفِ چیده شده، یا از زراعتی که مِلک مالک یا مِلک شخص دیگر است، بچرد، زکات ندارد. ولی اگر در تمام سال، یک روز یا دو روز از علف مالک بخورد، بنابر احتیاط، زکات آن واجب است.
همسر بنده در زمان اعلام عید فطر، خانۀ پدرش بود و من هم در خانه خودم؛ پدر زنم، هم برای من و هم برای همسرم، زکات فطره داده است. در این صورت، آیا تکلیف فطریه در مورد من و همسرم انجام شده یا نه؟
فطریۀ شما بر عهدۀ خودتان است و فطریه‌ای که پدر همسرتان برای شما داده، موجب سقوط فطریۀ شما نمی‌شود، مگر آنکه قبلاً برای پرداخت فطریه‌تان به او وکالت داده باشید.
اما همسرتان اگر قبل از غروب شب عید، آنجا بوده و چند روزی در آنجا مانده و یا می‌ماند، به گونه‌ای که نانخور پدر محسوب شود، فطریۀ او بر عهدۀ پدرشان است؛ ولی اگر فقط همان شب آنجا بوده، نانخور محسوب نمی‌شود و در اینصورت فطریۀ او هم، بر عهدۀ شما خواهد بود.
مبلغ پنج میلیون تومان، درآمد محصول جو، حاصل کشاورزی این جانب است. چه مقدار هزینه زکات باید پرداخت نمایم؟
اگر جو به دست آمده به حد نصاب رسیده و دیمی باشد یعنی از باران آبیاری شده، زکات آن، یک بیستم است و اگر با آب چاه و قنات و مثل آن، آبیاری شده، زکات آن یک دهم می‌باشد.
برای کسر مخارج خرما جهت زکات، آیا مخارج کل سال را باید حساب کرد یا این که فقط از زمانی که گرده افشانی نخل خرما شروع می‌شود؟
تمام مخارجی که برای به ثمر رسیدن خرما، هزینه شده است را می‌توان کسر کرد.
عید فطر، فطریه خود را کنار گذاشتم (نقدی) تا اشکالی به وجود نیاید؛ اما هنگام پرداخت آن، چون می‎خواستم مبلغ بیشتری بپردازم، از کارت عابر بانک، پرداخت کردم؛ آیا صحیح است یا باید صرفاً همان پول نقد کنار گذاشته شده را پرداخت می‌کردم؟ با توجه به این که عین آن پول وجود ندارد، تکلیف چیست؟
با توجه به اذن معظم له، تغییر و تعویض پول کنار گذاشته شده برای فطریه و کارت به کارت اشکال ندارد.
شخصی با مبلغ زکات فطره، بدهی فقیری را پرداخت کرده؛ (بدون اطلاع خود بدهکار) آیا مُجزی است؟ یا این که باید خود فقیر هم اطلاع پیدا می‎کرده؟
اشکال ندارد.
آیا جایز است در منزل اقوامی که زکات نمی‌دهند، غذا بخوریم؟
اگر یقین ندارید غذای مذکور متعلق وجوهات شرعیه است، استفاده از آن اشکال ندارد.
1. یکی از مصارف زکات «فی سبیل الله» است؛ اما برخی از فقها، نمونه‎هایی از فی سبیل الله (مثل خرید آب‎سرد کن برای مسجد) را اجازه نمی‎دهند. آیا «فی سبیل الله» قیدی دارد؛ مثلاً در مواردی جایز است که نیاز ضروری باشد یا اولویّت در جامعه باشد یا بانی خیّری برای آن نباشد و از این دست قیود و شروط؟
2. می‎خواهند با پول صدقه یا زکات، کتاب‎های فرهنگی تهیه کنند و به مردم امانت دهند؛ با توجه به این که این کتاب‎ها به شخص خاصی اهدا نمی‎شود بلکه به صورت امانی دست به دست می‎گردد، آیا این مصرف صحیحی است و صدق صدقه یا زکات می‎کند؟
ج1و2) زکات را در هر چیزی که مصالح عامه مسلمین و اسلام محسوب شود، می‎توان صرف کرد و مصداق فی سبیل الله است و تشخیص آن بر عهده مکلف می‎باشد.