پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (وقف، مساجد و قبرستان)

ارتباط با پایگاه
احتراماً به استحضار می‌رساند که زمین وقفی وجود دارد که قبلاً به صورت دیم کشت می‌شده ولی فعلاً به علت مجاورت با معدن خاک صنعتی و ریختن زباله‌های معدن از این انتفاع افتاده است؛ آیا می‌شود زمین مذکور را به معدن فوق الذکر با قیمت مناسب فروخت و عوض آن زمین دیگری در جایی مناسب به همین منظور خرید؟
اگر امکان اجاره دادن زمین و صرف اجاره بها طبق نظر واقف وجود داشته باشد، فروش آن جایز نیست.
آیا ورود دیوانگان به مسجد مکروه است؟
راه دادن دیوانه به مسجد مکروه است.
کتاب دعایی که همراه داشتم به علت شباهت با کتاب‌های مسجد مخلوط شده است. یکی از آن کتاب‌ها را به جای کتاب خودم برداشتم. آیا این عمل درست بوده است؟ تکلیف چیست؟
اگر متولی کتابهای مسجد بتواند تعیین کند که کدام کتاب متعلق به مسجد و کدام مال شماست، حرف متولی، حجت است و قبول می‌شود؛ در غیر این صورت، قرعه انداخته شود.
آیا تطهیر فرش نجسِ نمازخانه مدرسه، فوری است؟ آیا باید اطلاع داده شود؟
تطهیر، در فرض سؤال فوری و واجب نیست و اطلاع دادن به کسی هم لازم نیست.
شبستان مسجدی تماما با فرشهای دستباف – سالم و غالباً از نوع مرغوب – توسط تعدادی واقف جهت استفاده در همین مسجد مفروش گردیده است. آیا می توان با فروش آنها، فرش های ماشینی سجاده ای که موجب زیبایی بیشتر مسجد و صفوف نمازگزاران می گردد تعویض نمود؟
اگر فرشها وقف شده است فروش آنها جائز نیست و باید از فرشها به همان صورتی که نیت واقف بوده استفاده شود و اگر هیچ استفاده ای در این مسجد ندارد به مساجد دیگر که مورد نیاز است منتقل شود.
1. آیا وقف نقود یا پول، جایز است؟
2. در وقف نقود، تفاوتی بین وقف چک، اسکناس، درهم و دینار وجود دارد؟
3. آیا تفاوتی بین حکم وقف با نیّت استفاده زینتی از موقوفه یا وقف با نیّت حفظ اعتبار موقوفه وجود دارد؟
ج1و2و3) به طور کلی وقف پول و سایر اسناد بهادار که مالیّت دارند، صحیح است.
آیا در مسجدی با تعداد نمازگزار کم و حیاط بسیار بزرگ و بدون استفاده خاص، می توان در حیاط آن ساختمانی فرهنگی جهت تربیت نسل نوجوان و جوان ساخت؟
اگر زمین به عنوان حیاط مسجد وقف شده باشد جائز نیست و الا اشکال ندارد.
مغازه ای از هیات امنای مسجد اجاره کردیم و حدود صد نفر از آن امرار معاش می کردند. مدتی قبل ورثه واقف تولیت مغازه را تحویل گرفت. با هماهنگی اداره اوقاف آیا متولی می تواند بدون مزایده این مغازه را دوباره به ما اجاره دهد؟
با رعایت مسایل قانونی اگر متولی شرعی موقوفه با مراعات مصلحت وقف نسبت به مورد مذکور، اجازه دهد فی نفسه اشکال ندارد.
نصف مسجد از قبل وقف حسینیه شده است. اغلب نمازگزاران جهت درک ثواب مسجد تمایل دارند در مسجد نماز جماعت اقامه کنند که با کمبود جا مواجه هستیم. آیا می توان صیغه وقف را تغییر داد؟
اگر وقف به صورت صحیح انجام شده است، امکان تغییر آن وجود ندارد.
فردی درمانگاه ساخته و جهت درمان بیماران وقف کرده است. اما مستأجرین درمانگاه بخاطر واقع شدن در محلی خاص مشمول خسارت می شوند. اخیراً جهت کسب و کار و در غیر نیّت واقف اجاره شده اما درآمد حاصله طبق وقف نامه (امور درمانی) صرف می گردد. با توجه به مصلحت وقف، آیا متولی می تواند در جهت غیر درمان، اجاره دهد؟
تغییر و تبدیل وقف جایز نیست مگر اینکه وقف منفعت باشد و واقعاََ راهی برای استفاده مورد نظر واقف وجود نداشته باشد که در این صورت متولی شرعی می تواند در جهت دیگر اجاره دهد و درآمد آن طبق وقف نامه صرف شود.
با توجه به این که نجس کردن مسجد، حرام و تطهیر آن واجب فوری است، آیا جایز است در روز کلنگ زنی احداث مسجد، از همان اول، نیت کنند که زیر زمین به نیت سرویس بهداشتی (توالت و وضوخانه) و طبقه همکف به نیّت مسجد، ساخته شود؟
اگر صیغه وقف به عنوان مسجد نسبت به آن زمین خوانده نشده و یا با اذن واقف نماز در آن زمین خوانده نشده باشد واقف می تواند قسمت ها و طبقاتی را برای سرویس بهداشتی و مانند آن را از وقف، استثناء کند.
طبق وصیّت پدر، خانۀ مسکونی، وقف فرزندان شد. با رضایت فرزندان، آیا می‌توان خانۀ وقفی را به دیگران اجاره داد؟
اگر میّت قبل از فوت، خانه را وقف اولاد کرده باشد، وقف منفعت است و می‌توانند آن را اجاره دهند؛ اما اگر برای سکونت اولاد وقف کرده باشد، وقف انتفاع است و فقط حق سکونت در آن را دارند و نمی‌توانند اجاره دهند.
آیا با کار و هزینه‌ای که از پول شخصی برای مجموعه فرهنگی مسجد صرف کرده‌ایم، جبران استفاده شخصی از آب و برق مسجد می‌شود؟
دادن وجه در قبال استفاده از آن‌ها به مسجد یا صرف آن در امور فرهنگی و امثال آن‌ها کافی نیست؛ بلکه باید به اداره مربوطه مراجعه و بر طبق قانون کسب تکلیف نمایید.
اگر فرشی وقف مسجد گردد، آیا می توان در جایی از مسجد استفاده شود که صیغه مسجد خوانده نشده است؟ مثلاً آیا می توان در چایخانه، کفش داری، غذاخوری و... مسجد استفاده کرد؟
بستگی به نیّت واقف دارد؛ اگر برای داخل مسجد وقف شده باشد، استفاده از آن در خارج از آن محدوده جایز نیست.
باغی که فعلاً غیر از چند درخت گردو ثمره‌ای ندارد، وقف برای عزای امام حسین علیه السلام در ایام محرم شده است. به دلیل ناتوانی متولی از آباد سازی به جهت کهولت سن، ملک مذکور رو به تخریب است. آیا متولی می‌تواند باغ را جهت احداث درختان و آباد نمودن برای مدت ۲۰-۳۰ سال به شخص ثالثی واگذار نماید؟ آیا باید حصه‌ای از درآمد برای متولی در نظر گرفت یا می‌توان مبلغی قطعی تعیین نمود؟ در قالب اجاره، مشارکت در احداث باغ، مزارعه یا مساقات و... کدام می‌تواند باشد؟
اگر باغ وقف منفعت باشد واگذار کردن باغ چنانچه به مصلحت موقوفه و در راستای امور وقف باشد، اشکال ندارد. البته تفویض تولیت به دیگری جایز نیست مگر این که واقف چنین اجازه‌ای به متولی داده باشد. ضمناً تعیین مبلغ متعارف به عنوان اجرت المثل برای متولی یا درصدی از سود، بسته به نوع عقد شرعی منعقد شده جایز است.