پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (خمس)

ارتباط با پایگاه
ماشینی که برای کار کردن، مورد استفاده قرار می‎گیرد، هنگام محاسبه خمس، آیا قیمت خرید ملاک است یا قیمت فعلی؟
در فرض سؤال، خمس ارزش ماشین در اولین سال خمسی، بر ذمه شخص است و در صورت تأخیر در پرداخت، باید خمس را با لحاظ تنزّل ارزش پول پرداخت کرد و در فرض جهل به مقدار تورم بایستی با حاکم شرع مصالحه شود.
پرداخت رد مظالم و جهیزیه به فقیر شرعی، آیا جزو مخارج سال محسوب می شود و خمس ندارد؟
به طور کلی پرداخت رد مظالمی که بر انسان لازم شده و انفاقی که مطابق شأن باشد، جزو هزینه های سال محسوب شده و خمس ندارد.
کتاب هایی که چند جلدی هستند ولی به صورت تکی هم می توان خریداری کرد، چنانچه با هم خریداری شوند در حالی که تنها به یکی از آنها نیاز داریم و در آینده جلد دیگر را می خوانیم، آیا خمس بر آن تعلق می گیرد؟
کتابهایی که تا پایان سال خمسی مورد احتیاج عرفی شما باشد، مشمول خمس نیست و مازاد بر آن را که از درآمدتان خریده اید، سر سال خمسی، مشمول خمس است.
شخصی مغازه یا زمینی می خرد تا در آن کسب و کار یا زراعت کند، لذا نیت او کسب درآمد از طریق افزایش قیمت ملک نیست و این خرید ملک با پولی انجام شده که خمسش نیز پرداخت شده است، آیا با توجه به افزایش متداول قیمت املاک، هر سال به افزایش قیمت آن ملک خمس تعلق می گیرد؟
تا زمانی که مغازه و یا زمین را نفروخته، افزایش قیمت آن خمس ندارد و هر گاه آن را فروخت، افزایش قیمت آن پس از کسر مقدار تورم، جزء درآمد سال فروش است و چنانچه تا پایان آن سال خمسی، صرف زندگی نشود و باقی بماند، باید خمس آن را بپردازد.
خمس سال گذشته ام را از پول وامی که در آن زمان گرفته بودم پرداخت کردم، در حالی که در آن زمان هنوز قسطی از آن وام را پرداخت نکرده بودم؛ سپس در سال خمسی جاری که الان نزدیک به پایان آن هستم تعدادی از اقساط آن وام را پرداخت کردم، آیا این پولی که برای اقساط وام در سال جاری داده ام از مؤونه ام محسوب می شود و یا اینکه باید خمس آن را پرداخت کنم؟
اقساط وامی که برای پرداخت خمس سال گذشته هزینه شده است، از مؤونه محسوب نمی شود و اگر از درآمد پرداخت شده، باید خمس آن پرداخت شود.
آیا به اشیایی که بصورت کلکسیونی جمع آوری می شوند، مانند سکه، اسکناس، تمبر و غیره خمس تعلق می گیرد؟
در صورتی که خرید و نگهداری و استفاده از آنها خارج از شأن نباشد و به قصد تجارت، خریداری و نگهداری نشده باشد، خمس ندارد.
نماھای منفصل گاو، شتر و گوسفند (روغن، پشم و...) اگر برای نیاز سال آینده نگه داشته شود، آیا مشمول خمس می گردد؟
اگر تا چند روز بعد از سال خمسی مصرف نشود، خمس دارد.
مستند "چند روز" ذکر نشده است!
۲۳ آبان سر سال خمسی من است؛ قبل از این تاریخ، مبلغی بعنوان حق التدریس به حساب من واریز شده بود ولی بی اطلاع بودم و بعد از سال خمسی متوجه شدم؛ اگر بخواهم این مبلغ را بابت بدهی (که مربوط به قبل از ۲۳ است) پرداخت کنم، آیا به آن خمس تعلق می گیرد یا نه؟
اگر با حقوق یاد شده تا چهار، پنج روز بعد از سال خمسی این بدهی را بپردازید، خمس ندارد در غیر این صورت متعلق خمس است؛ البته اگر بدهی بابت وامی است که برای مخارج زندگی گرفته اید و زمانی آن را خرج کرده اید که اولین درآمد سال جدید به حساب شما واریز شده بوده، این پول جایگزین همان پول خرج شده می شود و خمس ندارد.
1. دارویی که پزشک تجویز کرده و بخشی از آنها مصرف شده و یا اصلاً مصرف نشده است و یا صابون و شامپویی که مقداری از آن مصرف شده است، آیا مشمول خمس است؟
2. لوازم آرایشی و یا لباس اضافه ای که بیش از نیاز، برای همسر تهیه شده است، آیا خمس دارد؟
ج1) اگر اقلام مصرفی یاد شده با درآمد بین سال تهیه شده است، و مقدار باقی مانده ارزش مالی دارد، خمس تعلق می گیرد؛ البته اگر خرید داروها جهت استفاده از آن در مواقع نیاز باشد و در معرض احتیاج هم باشد، خمس ندارد.
ج2) اگر قبل از سال خمسی به همسر بخشیده و به او تحویل داده است و به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن هدیه دهنده و افراد مانند او بوده و بخشش، صوری نباشد، خمس ندارد.
چنانچه شخصی کارمند باشد و هزینه‎ای تحت عنوان هزینه سفر و نقل مکان به او بدهند، با این توضیح که هر زمان محل کار وی جا به جا شود و به شهر دیگری برود، این مبلغ به او تعلق می‌گیرد و نه به صورت مستمر؛ آیا به این مبلغ، خمس تعلق می‌گیرد؟
در فرض مذکور اگر طبق قرارداد، هزینۀ سفر به انسان تعلق می‌گیرد، درآمد کسب، محسوب می‌شود و در صورتی که پس از امکان دریافت تا چند روز بعد از سال خمسی در امور زندگی، مصرف نشود؛ پرداخت خمس آن واجب است.
شخصی مقداری خمس، بدهکار بوده و از دنیا رفته است؛ ورثه هم یقین دارند که پدرشان باید خمس فلان مالش در حال حیات را به دفتر مرجعش می‌داده ولی نداده است. الآن که می‌خواهند خمس این مال را پرداخت کنند باید به دفتر مرجع تقلید میت (پدر) که در زمان حیات، وظیفه‌اش پرداخت خمس به آن مرجع بوده پرداخت کنند یا به دفتر مرجع تقلید خودشان؟
به دفتر مرجع خودشان تحویل دهند.
بنده سال قبل با دویست میلیون تومان وام، خانه‌ای خریده‌ام و اکنون بعد از گذشت یک سال مبلغ دویست و ده میلیون تومان پول به صورت سپرده دارم. با توجه به این که دویست میلیون تومان وام دارم، به چه مبلغی خمس تعلق می گیرد؟ دویست و ده میلیون تومان یا ده میلیون تومان؟
اگر مبلغ سپرده گذاری شده از درآمد کسب است، چنانچه تا سر سال خمسی یا چند روز بعد از آن، صرف در پرداخت وام و یا هزینه‌های دیگر زندگی نشود، مشمول خمس است. البته بدهی بابت وام مذکور اگر زمانی که آن را خرج کرده اید بعد از اولین درآمد سال جدید بوده، این پول جایگزین همان پول خرج شده می شود و خمس ندارد.
چنانچه سر سال خمسی، منابعی از پول که اصل آن مشمول خمس نیست (نظیر هدیه یا پول مخمس) و با آن ارز دیجیتال یا سهام بورسی خریده باشیم، آیا باید تفاضل ارزش آن برای محاسبه خمس بررسی شود؟
ذکر این توضیح لازم است که ارزهای دیجیتال گاهی در یک ساعت با ریزش شدید، منفی می‌شوند و در ساعت یا روز دیگر ممکن است با افزایش ارزش، روبرو باشند. ارزش این گونه دارایی ها صرفاً با فروش و تبدیل به پول قابلیت محاسبه دارد؛ حتی به دلیل خطرات تحریم و... امکان از بین رفتن سرمایه نیز وجود دارد.
در هر حال در سر رسید سال خمسی، ارزش افزوده این ارزها یا سهام، پس از کسر مقدار تورم، خمس دارد و ملاک در محاسبه، قیمتی است که سر سال خمسی خریدار دارد.
کشاورزی از درآمد سالش، کود مرغی می خرد و در زمین کشاورزی پخش می کند، ولی در منطقه ما عرف بر این است که زمانی کود را مصرف شده می دانند که در زمینی که در آن زمین، کود پاشی شده یک بار کشت شود و گیاه کاشته شده در زمین از آن کود استفاده کرده باشد فلذا کودی که در زمین پاشیده شده و از آن استفاده نگردیده هر چند پاشیده شده، مالیت دارد و دلیل آن هم این است که زمینی که در آن کود پاشی شده و اجاره داده می شود ارزش کود پاشیده شده جدای از اجاره زمین محاسبه می گردد. حال سؤال این است که آیا این کود که در زمین پخش شده ولی مالیت دارد، خمس دارد یا خیر؟
چنانچه این کودها عرفاً مصرف شده محسوب نشود و از درآمد بین سال خریده شده باشد، متعلق خمس است.
با توجه به اینکه ارزش سهام هر لحظه می تواند بالا یا پایین شود و تا وقتی که سهام را نفروشیم سود معنی ندارد ولی ارزش صوری آن نشان می دهد که بالا رفته. حال آیا سهام در صورت فروش آن، متعلق خمس است که دسترسی به سود پیدا می شود؟ یا خمس سهام بر ارزش صوری تعلق می گیرد که یک ارزش تابلویی است و روز دوم می تواند کم شود و در واقع هنوز سودی کسب نشده است؟
اگر سهام، با درآمد سال، خریده شده باشد، سر سال خمسی، هر مقداری که قابل فروش باشد، باید خمس آن پرداخته شود، هر چند فعلاً قصد فروش نداشته باشد.