پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (امر به معروف و نهی از منکر)

ارتباط با پایگاه
چنانچه نهی از منکر، نسبت به والدین، جز با گفتار تُند و خشن ممکن نباشد، آیا ساقط است؟
چنانچه شرایط نهی از منکر وجود داشته باشد، ساقط نیست.
آیا ارشاد جاهل در موارد جهل به حکم، واجب و در موارد جهل به موضوع، جایز یا مستحب است؟
اگر اشتباه مکلف، ناشی از جهل به حکم باشد، ارشاد جاهل، واجب است و در جهل به موضوع، موارد مختلف است؛ مثلاً اگر موضوع از موضوعات مهمّ از نظر شارع است که شارع مقدّس به هیچ قیمتی، در هیچ وضعیّتی راضی به ابتلاء مکلّف به آن نیست، باید او را آگاه کرد.
یکی از کارمندان بنده سر کار درست کار نمی‌کند؛ آیا بنده می‎توانم در گروه مجازی که همه کارکنانم هستند، این موضوع را بیان کنم؟ آیا این به معنای امر به معروف می‎باشد یا حکم ریختن آبروی مؤمن را دارد؟
ریختن آبروی مؤمن به این طریق جایز نیست؛ در هر صورت وظیفۀ شما در مرحلۀ اول، امر و نهی زبانی به خود شخص است و در صورت عدم تأثیر، از نظر شرعی و قانونی مکلّف هستید برای اصلاح او، مستندات خود را در این زمینه، به نهادهای مربوطه ارائه دهید و در این زمینه ترس از بین رفتن آبروی این فرد، مجوّزی برای کوتاهی از احقاق حق، برای حفظ بیت المال محسوب نمی‎شود.
مراد از معروف و منکر چیست؟ آیا ملاک و مصداقش فقط شرعی است یا این که عقل و عرف و عُقَلا در ملاک و مصداق معروف و منکر نقش دارند؟
هر کدام از امر به معروف و نهی از منکر به واجب و مستحب تقسیم می‎شود و چیزی که عقلًا یا شرعاً واجب است، امر به آن واجب می‎باشد و چیزی که عقلًا قبیح، یا شرعاً حرام است، نهی از آن هم واجب می‎باشد و کاری که مستحب باشد، امر به آن مستحب است و آنچه مکروه است، نهی از آن مستحب است.
آیا می شود پسر مجرد، دختر مجرد را نهی از منکر کند؟
اگر موضوع و شرایط امر به معروف و نهی از منکر محقق باشد، تکلیف شرعی و وظیفه واجب اجتماعی و انسانی همه مکلفین است و حالت های مختلف مکلّف مانند مجرّد یا متأهل بودن در آن تاثیر ندارد، و به صرف این که مکلّف مجرد است، تکلیف از او ساقط نمی شود.
یک نفر منکری انجام می‌دهد و احتمال می‌دهیم که اگر او را نهی کنیم، بسیار بدتر، آن کار را انجام دهد؛ مثلاً بگوییم به فلان مؤمن، اهانت نکن - بیشتر اهانت می‌کند - آیا به صِرف چنین احتمالی، می‌توان نهی از منکر نکرد؟ اگر این احتمال، گمان قوی باشد چه حکمی دارد؟
اگر بدانید نهی از منکر اثر نمی‌کند یا مفسده دارد و یا احتمال قابل توجه تأثیر خلاف بدهید، نهی از منکر واجب نیست.
از کسی کاری می بینیم که علم به حرام بودن آن نداریم؛ آیا لازم است حتماً تحقیق کرده و حکمش را پیدا کنیم تا احیاناً در همان مورد یا موارد دیگر نهی از منکر کنیم؟
تحقیق در فرض مذکور لازم نیست.
اگر گمان شود فرد گناه کار، اصرار بر گناه ندارد، آیا نهی او واجب است؟
به طور کلی اگر مکلف بداند یا گمان کند یا احتمال صحیح بدهد که شخص معصیت کار، گناه را تکرار نمی کند، نهی از منکر، واجب نیست.
در مورد رابطه با کسی که مرتکب منکری است و نهی قلبی و زبانی و حتی قطع رابطه در نهی از آن منکر، تأثیر ندارد، آیا وظیفه نهی از منکر به کلی ساقط می شود یا باید عند المواجهه، حداقل انکار قلبی را انجام داد؟
انزجار قلبی که در هیچ مرحله ای ساقط نیست و مراتبی از نهی منکر را هم که ممکن است و احتمال تأثیر در آن وجود دارد باید داشته باشید.
مادری دارم که شئونات اسلامی را رعایت نمی کند و با نامحرم بسیار شوخی می کند و موارد دیگر؛ چون پدرم فوت کرده اند من او را نهی از منکر می کنم ولی بسیار عصبانی می شود و موجب کدورت شده است. چه باید بکنم؟ چون رفتار زننده او به آبروی من نیز لطمه زده است.
واجب است که با زبان نرم و مراعات احترام، ایشان را امر به معروف و نهی از منکر کنید و غیر از آن وظیفه ای ندارید.
گروهی از بانوان مؤمن به منظور احیای امر به معروف و نهی از منکر لسانی، به صورت خودجوش و گروهی، اقدام به نهی از منکر نسبت به خانم‌های بد حجاب می‌کنند و در پیاده روی خیابان یا بازارها و... به طور متوالی با فاصله دو سه دقیقه به خانم ها تذکر می‌دهند. این امر به طور معمول موجب انزجار خانم‌های بد حجاب از افراد محجبه‌ می‌شود. در فرض مذکور آیا این نوع امر به معروف، جایز است؟ در صورت جایز بودن آیا شرکت در این گروه‌ها برای احیای امر به معروف واجب می باشد؟
در فرض سوال با وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر با روش های بیان مناسب، فی نفسه اشکال ندارد و در برخی موارد، واجب می باشد و مجرّد توهم این که موجب بدبینی فاعل منکر یا بعضی از مردم نسبت به اسلام یا مؤمنین می گردد، باعث نمی شود که این وظیفه بسیار مهم ترک شود.
اگر کارمندی خوف داشته باشد که در صورت مبادرت به نهی از منکر، ضرری از طرف مسئولین بالاتر، متوجه او شود، آیا تکلیف از او ساقط است؟
در فرض سؤال می تواند به صورتی که خوف ضرر نباشد مثلا ناشناس و مکتوب و یا سایر روش های نهی از منکر ، انجام وظیفه نماید. در غیر این صورت، اگر بداند یا گمان کند که نهی از منکر او موجب ضرر جانی یا آبروئی یا مالی قابل اعتنا می باشد، این کار واجب نیست و از او ساقط می‌شود؛ بلکه همچنین است اگر بخاطر احتمالی که عقلاء به آن اعتناء می‌کنند، خوف چنین ضرری را داشته باشد، واجب از او ساقط می‌شود.
آیا ترک نهی از منکر، باعث سقوط عدالت امام جماعت، می‎شود؟
در امر به معروف و نهی از منکر، باید شرائط آن موجود باشد. بنابر این مواردی که امام جماعتی نهی نمی‌کند؛ ممکن است شرائط آن را مُحرز نمی‎داند. لذا صِرف این مورد، موجب سقوط عدالت نمی‌شود.
وظیفه در برابر کسی که مشروبات الکلی تولید، توزیع و به فروش می رساند، چیست؟
وظیفه انسان - با وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر - امر و نهی زبانی است و در صورت نیاز، باید موضوع را به مراتب بالاتر و مسئولان مربوطه در نیروی انتظامی و قوه قضائیه، گزارش دهد.
جایی مطالعه می کردم و در توضیح "احتمال تأثیر"، آمده بود که "احتمال تأثیر" یعنی احتمالی بیش از 50 درصد؛ آیا این چنین تعبیری درست است؟ یا این که حتی اگر درصد کمی احتمال تأثیر بدهیم با وجود دیگر شرایط، امر به معروف و نهی از منکر، واجب می‌شود؟
منظور از "احتمال تأثیر"، یعنی احتمالی که عقلایی باشد حتی با درصد پایین.