پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (امر به معروف و نهی از منکر)

ارتباط با پایگاه
آیا نهی از منکر شخص غیبت کننده، در صورت وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر، واجب می‎شود یا بدون شرایط نیز واجب است؟
نهی از منکر با وجود شرایط آن واجب می‎شود؛ ولی ردّ غیبت، بدون وجود شرایط نهی از منکر هم واجب است.
اگر احتمال داده شود کسی نماز نمی خواند، آیا امر به معروف چنین فردی واجب است؟
در فرض سوال، واجب نیست.
اگر مأموری در حین انجام مأموریت، شاهد رفتار دو نفر با ظاهری نامتعارف باشد به گونه ای که روابط نامشروع آنان در انظار عمومی محرز شده است، آیا تفحص به جهت ارشاد و جلوگیری از ترویج روابط غیر شرعی، جایز است؟
تفحص جایز نیست؛ البته اگر قانونی در این زمینه وجود دارد، باید رعایت شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه هستم. اخیراً توسط یکی از همکاران مطرح شد که «تدریس استاد مرد در کلاسی که خانم ها هستند از مصادیق منکر است». آیا چنین نظری صحیح است؟ تکلیف چیست؟
با حفظ حریم ضوابط شرعی و مقررات اسلامی و پرهیز از هرگونه عمل و رفتاری که آمیخته به ریبه و یا موجب ترتب فتنه و فساد باشد، مانع ندارد و در هر صورت بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خود‌داری نموده و همچنین از اختلاطی که موجب خوف فتنه و فساد است اجتناب نمایند.
تشویق، تبلیغ و امر به اجرای قانون نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، آیا مصداق امر به معروف و بالعکس تذکر و آگاه سازی و نهی از قانون شکنی و نقض مقررات نیز، مصداق نهی از منکر است؟
امر به اجرای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و امر به قوانینی که به طور مستقیم، توسط مجلس شورای اسلامی وضع شده و مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفته‌اند و یا با استناد به اجازه قانونی نهادهای مربوطه، وضع شده‌اند، از مصادیق معروف و تخلّف از آن، جزء مصادیق منکر، محسوب می شود.
ملاک «احتمال تأثیر در امر به معروف و نهی از منکر» چیست؟ چگونه باید این معیار را شناخت؟
مقصود، احتمال عقلایی تاثیر است؛ یعنی عقلاء در آن مورد احتمال تاثیر بدهند و تشخیص آن بر عهده مکلف است. بنابراین اگر انسان، بداند یا اطمینان پیدا کند که امر و نهی او، تأثیر ندارد، امر به معروف و نهی از منکر، واجب نیست. اما به صرف گمان به عدم تأثیر و لو اینکه ظنّ قوی باشد، وجوب (امر یا نهی) ساقط نمی‌شود.
از شرایط نهی از منکر «اصرار بر گناه» ذکر شده است. حال گاهی مشاهده می شود که کسی مرتکب گناه شده اما نمی دانیم بر این گناه اصرار دارد یا خیر؛ در این صورت، آیا امر به معروف و نهی از منکر، واجب می شود؟
در فرض سوال، اگر بدانید که فرد عاصی، باز قصد ادامه و تکرار آن گناه را دارد، باید نهی از منکر کنید و الّا لزومی ندارد.
راننده تاکسی هستم. گاهی اوقات زنان بدحجاب سوار تاکسی می شوند. آیا همین که چهره ای عبوس و همراه با اخم نسبت به این گونه افراد داشته باشم، حکم نهی از منکر را دارد و کفایت می کند یا خیر؟
اگر عمل مذکور تأثیر داشته باشد، کفایت می‌کند و در فرض عدم تأثیر، وظیفۀ شما ورود به مراتب بالاتر نهی از منکر مانند تذکر لسانی‌ است.
اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده مخالف اسلام و یا مخالف مراجع تقلید باشند، وظیفه چیست؟ آیا می توان با آنها قطع رابطه کرد؟
قطع رحم با کسانی که از محارم نَسَبی می باشند، ولو در فرض سؤال جایز نیست؛ ضمن اینکه صله رحم متوقف بر مراوده و رفت و آمد نیست و با احوالپرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن یا نامه هم محقق می شود. در هر صورت واجب است از اعمال خلاف شرع ایشان اظهار تنفّر کنید و به هر روش برادرانه ای که مفید و مؤثر می دانید، موعظه کنید
کسی که به سن بلوغ نرسیده است، آیا امر به معروف و نهی از منکر، برای او واجب است؟
بر غیر بالغ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست.
آیا سفارش به خواندن دعا از جمله دعاهای وارد شده، امر به معروف، محسوب می‎شود؟
امر به مستحبات، امر به معروف، محسوب می شود و مستحب است.
اگر شخص به خوبی از عهده امر به معروف و نهی از منکر، بر نیاید، مثلاً به خوبی بیان نکند یا به خوبی دفاع نکند آیا تکلیف از او برداشته می شود؟
اگر چه تبیین صحیح منکر و معروف در این فریضه الهی، کار بسیار مطلوبی می باشد، ولیکن آن چیزی که به هنگام وقوع منکر واجب است آن است که انجام دهنده گناه را از آن گناه با تذکر لسانی باز بدارد و بیش از آن بر او واجب نیست، حتی اگر بداند که تنها موعظه و تقاضا اثر می‌گذارند نه امر و نهی، وجوب آنها بعید نیست. البته نسبت به موارد منکر و مراتب نهی از آن، مراحل دیگری وجود دارد که با مراجعه به کتب تفصیلی می توانید (در بخش مربوطه) ملاحظه نمایید.
برخی از افراد در نماز جماعت، هنگام قنوت، نگین انگشتر خود را به سمت کف دست بر می گردانند؛ با توجه به اینکه این کار، وجه شرعی ندارد، آیا باید نهی از منکر کرد؟
در فرض مذکور گرداندن انگشتر، ضرری به صحت نماز نمی‌زند؛ لذا تذکر دادن، واجب نیست.
آیا امر به معروف و نهی از منکر، مختص به موارد «فتوا» است یا شامل موارد «احتیاط واجب» نیز می‎شود؟
اگر کاری که شخص انجام می‌دهد، طبق نظر مرجع تقلیدِ هر دو نفر، خلاف احتیاط واجب است؛ امر به معروف و نهی از منکر واجب است.
برای انجام امر به معروف و نهی از منکر، آیا لازم است نظرات مراجع تقلید در آن مسأله را بدانیم؟
اگر احتمال دهید، عمل انجام شده مطابق نظر مرجع تقلید فاعل، است، امر به معروف یا نهی از منکر، جایز نیست.