پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (اموال پیدا شده و مجهول المالک، مظالم)

ارتباط با پایگاه
در باشگاهی که توسط اداره آموزش و پرورش اجاره شده، در حین بازی به علت برخورد پایم مقداری از گچ دیوار سالن تخریب شد؛ آیا می توان مبلغ خسارت وارده را به عنوان ردّ مظالم به حاکم شرع پرداخت کرد؟
باید خسارت مربوطه را طبق قانون به مالکان باشگاه بپردازید و پرداخت ردّ مظالم کفایت نمی کند.
رد مظالم و حقوقی بر عهد دارم که برخی از صاحبان آنها قابل شناسایی نبوده و یا در صورت اطلاع دادن به آنها حیثیت و آبروی ما به خطر می افتد؛ آیا می توان به ازای آنها مبلغی به فقیر یا مصارف عام المنفعه رساند؟
چنانچه صاحب حق معلوم و قابل دسترسی باشد، باید مال را ولو به صورت ناشناس به او برسانید؛ اما در خصوص مظالم دیگر که صاحب حق را نمی شناسید، باید آن را به فقیر متدین و عفیف صدقه بدهید و نباید در راه دیگری هزینه کنید.
اگر در خوابگاه، خودکار یا سکۀ پانصد تومانی که کمتر از یک درهم یا همان چهار هزار تومان است، پیدا شود و هیچ گونه علامت و نشانه ای نداشته باشد، آیا می توان آن را مالک شد؟
تملّک مال مذکور، اشکال ندارد.
از مسافری 1500 تومان اخذ کردم که 500 تومان آن اضافی بود؛ با توجه به اینکه مسافر بوده و قابل شناسایی نیست و اطلاعی هم از او ندارم و پیدا کردن او غیر ممکن است، تکلیف چیست؟
چنانچه میزان دریافت شده بیشتر از مقداری باشد که به او اعلام نموده اید و اشتباهاً پرداخت کرده باشد، در این صورت اگر شک در رضایت او برای تصرف دارید باید مقدار مذکور را به فقیر متدین صدقه بدهید.
شخصی مالی را به من بخشید، که بیش از یک سال پیدا کرده بود. با توجه به نا امیدی از یافتن مالک، آیا تصرّف در آن جایز است؟
اگر فقیر هستید، می توانید در آن تصرّف کنید.
کتابی که صاحب آن مشخص نیست و از رضایت یا عدم رضایت صاحب کتاب هم خبر نداریم، آیا مطالعه آن جایز است؟
موارد مختلف است. اگر کتاب غصبی یا مجهول المالک باشد، مطالعه آن جائز نیست، اما اگر صاحبش آن را گم کرده باشد، با شرایطی که در رساله حضرت امام (قدس سرّه) آمده است، می توان از آن استفاده کرد.
آیا پول ردّ مظالم را می توان جهت استفاده مردم زلزله زده ارسال کرد؟
رد مظالم باید به فقیر متدین و عفیف داده شود و نمی توان به طور مطلق برای زلزله زدگان ارسال کرد.
سال‌ها قبل، پدرم انگشتری را در باغ پیدا کرد؛ چون پدرم تحت پوشش کمیته امداد بود، با راهنمایی فردی، مالک شدن آن را بلا اشکال می‌دانست. بعد از یکی دو سال ناامیدی از پیدا شدن صاحبش، پدرم انگشتر را جهت استفاده به من داد. من انگشتر را فروختم و جنس دیگری خریدم.
1. آیا انگشتر غصبی بوده؟
2. آیا نماز و روزه هایی که انجام شده، صحیح بوده؟
ج1) در فرض سؤال، اگر با اعلام کردن و جستجو امکان پیدا کردن صاحب انگشتر نبوده است، چنانچه شما فقیر بوده اید، تصرف آن برای شما اشکال نداشته است.
ج2) در هر صورت خللی به نمازها و روزه های شما با این انگشتر وارد نشده است.
گاهی اوقات، مبلغی به عنوان ردّ مظالم در اختیار مدیر مدرسه قرار دارد، تا به افراد فقیر داده شود؛ آیا صِرف ادعای فقر کافی است، یا باید تحقیق و احراز فقر شود؟
اگر از ظاهر حالش گمان حاصل شود که فقیر است؛ کافی است و تحقیق لازم نیست.
حدود چهار سال قبل در سفر پیاده روی اربعین در موکبی، به گمان اینکه تبلت متعلق به یکی از هم وطنان ایرانی است و امکان سرقت و یا دسترسی به اطلاعات و محتویات توسط غیر ایرانیان وجود داشت، به گمان و امید اینکه به صاحبش برسانم تبلت را برداشتم؛ بعد از برگشت به ایران با کمک پلیس فتا هم صاحبش پیدا نشد. تکلیف چیست؟
اگر از طریق ارتباط با صاحبان موکب نمی توانید صاحب تبلت را پیدا کنید باید آن را از طرف صاحبش به فقیر متدین صدقه بدهید.
1. کسی که مسئول نظافت و نظم مکانی است، آیا می تواند وسائل جامانده در آن مکان را برداشته و به مکانی که از قبل مشخص شده، تحت عنوان وسایل جامانده انتقال دهد؟
2. آیا این شخص، ضامن وسائل جا مانده است و باید دنبال صاحبان آن ها بگردد؟ وسائل جا مانده، قیمت‎های متفاوتی دارند؛ مثلاً خودکار، انگشتر و ... (اگر وسائل، جمع آوری نشوند، آن مکان به شدت بی نظم و در کار موجب اختلال است.)
در فرض سؤال اگر معلوم باشد که صاحب این وسائل از آنها اعراض کرده، برداشتن یا انتقال این وسائل اشکالی ندارد؛ در غیر این صورت بنا بر احتیاط واجب باید خود شخصی که این وسایل را برداشته، احکام مجهول المالک را رعایت کند، یعنی اگر امکان دسترسی به مالکش نباشد و ناامید از پیدا کردن او باشد، بنابر احتیاط واجب، همان وسائل یا قیمت آن ها را به نیت مالکش به فقیر صدقه بدهد.
آیا رد مظالم را می توان به سیّد فقیر داد؟
اشکال ندارد.
در چهارده سالگی، کیف پولی حاوی مبلغ سی و پنج هزار تومان پیدا کرده و پول را خرج کردم. هیچ مدرک شناسایی و نشانه ای هم نداشت. بعد از گذشت دوازده سال احساس ظلم و گناه می کنم؛ تکلیف چیست؟
اگر به مالک پول دسترسی ندارید و از یافتن او مأیوس هستید، باید آن را همراه با کاهش ارزش پول در مدتی که از آن گذشته است، محاسبه کنید و از طرف مالکش به فقیر، صدقه بدهید.
1. از سال‎های قبل، مقداری طلا مربوط به دانش آموزان و یا میهمانان در محیط مدرسه پیدا شده و بعد از نیافتن صاحبانش در گاو صندوق، قرار داده اند؛ تکلیف مدیر جدید مدرسه چیست؟
2. با توجه به این که مدرسه امکاناتی ندارد و در حاشیه شهر بوده و دانش آموزان مستضعف، در این مدرسه تحصیل می کنند. آیا می توان از طرف صاحبان طلا، آن را فروخته و برای مدرسه هزینه کنیم؟
ج1و2) اگر از یافتن صاحبان طلا مأیوس هستید، باید طلا یا قیمتش را به نیت مالک آن، به فقیر صدقه دهید و صرف در امور مدرسه هرچند در فرض سؤال جایز نیست.
حدود پنج سال قبل گوشی همراهم را جهت تعمیر به تعمیرکار سپردم؛ اما بعد از تعمیر، متوجه شدم گوشی خودم نیست. آیا می‌توان از آن استفاده کرد؟ وظیفه چیست؟
باید گوشی را به صاحب آن برگردانید و اگر راهی برای دسترسی به صاحب آن وجود ندارد، باید خود گوشی و یا قیمت آن را از طرف مالکش، به فقیر صدقه بدهید.