پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (معاملات و شغلها)

ارتباط با پایگاه
با توجه به این که حضرت آقا شرط قرض در ضمن عقد را صحیح می‌دانند، آیا شامل عقد سُکنی یعنی عقد سکونت رایگان در منزل به مدت مشخص نیز می شود یا رُقبی که سکونت رایگان به مدت مثلاً یکسال خواهد بود؟ یعنی آیا می‌توان در ضمن عقد سکنی یا رقبی، شرط قرض کرد؟
به طور کلی، شرط قرض در ضمن عقود دیگر اشکال ندارد.
آیا مرد می‌تواند طلایی را که برای همسرش خریده و به او هدیه داده است، پس از فوت زن پس بگیرد؟ یا این که باید بین ورّاث تقسیم شود؟
بعد از فوت زن، مرد، حق پس گرفتن طلا را ندارد و باید بین ورثه تقسیم شود.
کسی که هنوز ازدواج نکرده، آیا می‌تواند به دیگری وکالت دهد که همسر آینده وی را طلاق دهد؟
وکالت یاد شده صحیح نیست، مگر این که قبل از آن، به او برای تزویج، وکالت داده باشد.
ما در یک ساختمان ۵۶ واحدی ساکن هستیم که هیأت مدیرۀ ساختمان ما برای پرداخت هزینۀ شارژ ساختمان، زمان‌بندی تعیین کرده است؛ یعنی هر کس که بین بیست و پنجم ماه تا پنجم ماه بعد شارژ را پرداخت کند، هزینۀ ثابتی را می‌پردازد، ولی اگر بعد از این تاریخ پرداخت کند، مبلغی را بر اساس روزهای تأخیر شده، به این شارژ ثابت اضافه می‌کنند. آیا این پرداخت‌های اضافه که به صورت روز شمار محاسبه می‌شود، از نظر شرعی مجاز است؟
اگر در قرارداد، اعضاء، متعهد شوند مبلغ شارژ را در تاریخ معینی بپردازند و در صورت تخلف، ملتزم به پرداخت وجه معینی شوند، اشکال ندارد.
شخصی که دارای کد بورسی است، برای دیگری که کد بورسی ندارد با پول او عرضه اولیه‌ای خریداری می‌کند؛ پس از چند ماه صاحب پول درخواست می‌کند سهامش را بفروشد، اما آن شخص در قبال رشد قیمت سهام، مبلغی را از وی مطالبه می‌کند که در ابتدا مقدار، درصد و حتی دادن یا ندادن این مبلغ بین دو طرف توافق نشده بود؛ آیا صاحب کد بورسی، حق دارد مبلغی را در فرض مذکور طلب کند در حالی که صاحب پول مایل نیست مبلغی پرداخت کند؟ مقدار و حد این مبلغ چگونه تعیین می‌شود؟
بر فرض این که اصل این کار مشروع و قانونی باشد، اگر این خرید به امر صاحب پول بوده و صاحب کد بورسی قصد انجام کار به صورت مجانی نداشته است و قرینه‌ای هم بر این که کار مجانی انجام شود بین این دو نفر نبوده است، می‌تواند اجرت متعارف این کار را طلب کند ولی از سودهای حاصله چیزی را نمی‌تواند مطالبه کند.
فردی حق شفعه دارد، ولی شریکش می‌خواهد سهم خود را به فرد ثالث بفروشد، چون فرد ثالث آن را به قیمت صد میلیون می‌خرد، ولی شریکش می‌خواهد به قیمت پنجاه میلیون بخرد. آیا در چنین صورتی، شریک می‌تواند از حق شفعه استفاده کند و آن را به قیمت ارزانتر بخرد یا می‌توان گفت حق شفعه ساقط است؟
شریک نمی‌تواند به قیمت کمتر مثل آن چه در سؤال ذکر شده، إعمال حق شفعه نماید. به طور کلی، فروشنده می‌تواند اقدام به فروش به دیگری کند؛ ولی اگر شریک مطلع شد، می‌تواند ثمن دریافتی از مشتری را به او پرداخت کند و سهم فروخته شده را مالک شود.
فروش وسیله‌ای که خریده ایم به مشتری دیگر، در حالی که هنوز از فروشنده اول آن وسیله را تحویل نگرفته ایم، اشکال دارد؟
در صورتی که وسیله را به صورت نقدی خریده باشید اشکال ندارد؛ البته اگر کالای خریداری شده با پیمانه یا وزن محاسبه می شود، قبل از تحویل گرفتن، فروختن آن به غیر کسی که از او خریده اید و با قیمت بیشتر، کراهت دارد. . اما در صورتی که پیش خرید کرده باشید و زمان تحویل گرفتن جنس نرسیده باشد، فروش آن به دیگری صحیح نیست.
اگر کالایی به قیمت ارزان به کسی بفروش برسد به شرطی که خریدار آن را نفروشد یا با قیمت گران تری بفروشد. آیا صحیح است؟
اگر در ضمن معامله، شرط شده‌ خریدار آن را نفروشد باید خریدار به شرط عمل کند؛ البته در صورت تخلف، هر چند جایز نیست ولی معاملۀ جدید، صحیح است و در صورت اطلاع (از تخلف شرط)، می‌توان معاملۀ اول را فسخ کرد در این صورت، مشتری موظف است بدل کالای فروخته شده را برگرداند.
البته اگر شرط کند در صورت فروش به قدری بالا بفروشد که ظلم و اجحاف باشد، در اینصورت شرط فاسد است. لذا هرچند این شرط معامله اول را باطل نمی کند ولی عمل به آن جایز نیست.
آیا تحقق اقاله، مشروط به استرداد ثمن‌ معامله است یا به محض توافق طرفین به اقاله بیع، قرارداد منحل و مبیع به تملک بایع و ثمن به تملک مشتری برخواهد گشت؟
تحقق اقاله، منوط به استرداد ثمن و مثمن نیست.
اگر مادری در قید حیات باشد و قبلاً مالی را به پسرش بخشیده و پسر، آن مال را خرج کرده است. بعد از مدتی مادر مال مذکور را از پسرش طلب کند در حالی که مال، خرج شده است، حکم شرعی بر عهده پسر چیست؟
مادر حق باز پس گرفتن مال بخشیده شده به فرزند را ندارد.
اگر من مبلغی (ده میلیون) را از یک نفر وکالتاً بگیرم تا با آن کار کنم و در ضمن عقد، شرط کنیم که من اصل پول را تضمین می‌کنم و ماهانه هم مثلاً یک مقدار معینی (سیصد تومان) را پرداخت کنم و هرچه سود کردم یا ضرر کردم بر عهده خودم باشد؛ آیا این قرارداد صحیح است؟
می توانید قرارداد مذکور را به این صورت منعقد کنید که شما وکیل در فعالیت اقتصادی با سرمایۀ ایشان باشید و مقداری از سود حاصل شده (جمع مبلغ توافق شده در هر ماه به صورت علی الحساب) را به ایشان بدهید و مابقی را به عنوان اجرت وکالت برای خود بردارید و در ضمن عقد هم شرط کنید که اگر اصل سرمایه یا بخشی از آن تلف شد، از مال خود جبران می کنید.
من عادت دارم افرادی را که به من خسارت مالی یا بدنی جزئی می‌زنند بدون این‌که بدانند از صمیم قلب در دلم حلال کنم؛ آیا این موارد باید ابراز شودبخشیدن در دل کفایت می‌کند؟
برای ساقط شدن تکلیف از بدهکار، باید ابراء و گذشت از طلب، ابراز شود ولی اطلاع دادن به بدهکار لازم نیست.
اینجانب در سال ۱۳۹۶ دو میلیون و پانصد هزار تومان از یکی از شرکت‌های تعاونی روستایی وام گرفتم که باید با کارمزد آن در بیست قسط (که جمع آن سه میلیون و چهارصد هزار تومان می‌شد) به صندوق باز پرداخت می کردم. متأسفانه بعد از پرداخت چهار قسط، دچار مشکلی شدم و الباقی اقساط را نتوانستم پرداخت کنم که بعد از چند بار تماس جهت پرداخت اقساط، دیگر هیچ تماسی با بنده نداشتند. حال بعد از چند سال، مبلغ شش میلیون تومان از بنده طلب می کنند. آیا این مبلغ اضافی که باید پرداخت کنم ربوی محسوب می‌شود یا دینی است که حتماً باید پرداخت کنم؟
اگر در ضمن عقد لازم، شرط شده باشد که چنانچه وام گیرنده در پرداخت به موقع اقساط، تخلف کرد باید مبلغی را به شرکت بپردازد و این مبلغ اضافی به معنای مهلت دادن و اضافه گرفتن نباشد، ربا نیست و در صورت مطالبه ی وام دهنده، باید پرداخت شود. همچنین شرکت می تواند میزان کاهش ارزش پول در این مدت را نیز مطالبه کند.
در صورتی که پدر به بچه نابالغ پولی بدهد که بچه برای خود از مغازه خوراکی بخرد و بچه هم این کار را بکند و هم پدر و هم مغازه دار راضی به این معامله باشند، در این صورت تصرف کودک و مغازه دار در مال های مبادله شده چه حکمی دارد؟
اگر بچه، ممیز باشد و چیز کم قیمتی را که معامله آن برای بچه ها متعارف است، معامله کند، اشکال ندارد.
بنده یک ماشین قدیمی دارم که به خاطر مخارج بالا و مسائل دیگر، مناسب وضعیت و تعداد افراد خانواده نیست. برای خرید ماشین جدید سند آن را به نام دختر سه ساله‌ام زدم و برگه سبز هم به نام او گرفتم و این طور نیت کردم (و البته نیت را یادداشت هم کردم) که این ماشین «هدیه به دخترم» باشد اما پس از آن از نیت خود برگشتم و فعلاً قصد هبه و هدیه به دخترم را ندارم؛ آیا امکان بازگشت از نیت در هبه در این شرایط هست؟
در فرض سؤال هبه محقق شده است و قابل برگشت نیست.